Qasim launches presidential campaign in Male’

Jumhooree Party launched its official Presidential Campaign last night in a special gathering held at the Artificial Beach in Male’. The event was attended by thousands of party members and supporters. The presidential candidate endorsed by the party, Mr. Qasim Ibrahim gave an arousing speech promising to deliver public services and restore confidence in government faster than his rivals. He highlighted some of his views and how to deal with social and economic issues facing the nation.

Qasim said that people are right to assume that he had a selfish motive to become the president of the country. “I want to deliver the things that people demand. I want the job to solve the difficulties people face today”, he said. Qasim said this was his motive for wanting to become the President of the Maldives.

In terms of policy, Qasim highlighted a number of issues. Some of which are:

- Introducing a progressive taxation system, including income tax and cooperate tax

- Begin oil exploration in the North and setup oil rigs within 3 years if oil was found

- Building hospitals in the country to diminish the need for people to travel to neighbouring countries for healthcare

- Increase opportunities for the youth and women to engage in social and political activities

- Deliver the benefits of the Maldives fishery to the people

- Increase the salary of teachers and improve and expand educational opportunities and build a recognised national university

- Police and the army will be professionally trained and given the right facilities and equipment to do their important jobs

- Judges will be professionally trained to ensure that the courts operate justly in accordance with the law

According to Jumhooree (Republican) party officials, they will now take the campaign and their message to the people living in all corners of the country.

Click to see more photos of the event on Picasa

Protection zones not helping reefs, study finds

By Michael Kahn Source: Reuters
LONDON, Aug 27 (Reuters) - Conservation zones in the Indian Ocean set up to protect fish stocks are not preventing coral reefs from collapsing due to warmer temperatures or helping to speed their recovery, researchers reported on Wednesday.

The reason is many of these non-fishing areas are located in warmer waters where coral reefs have a harder time surviving when temperatures rise suddenly, said Newcastle University marine biologist Nick Graham, who led the study.

The survey of 66 sites in 7 countries is the largest study of its kind and underscores the need for urgent action to save the important marine ecosystem, the researchers said.

The findings also show fishing limits that keep boats out and people out of fragile areas do not protect coral the way many scientists had thought, the researchers said.

"The Indian Ocean hosts some of the most diverse reefs in the world," Graham said in a telephone interview. "Current marine protected areas don't show any potential for faster recovery than non-protected areas."

Coral reefs, delicate undersea structures resembling rocky gardens made by animals called coral polyps, are important nurseries and shelters for fish and other sea life.

They are also considered valuable protection for coastlines from high seas, a critical source of food, important for tourism and a potential storehouse of medicines for cancer and other diseases.

But overfishing, climate change and human development are threatening reefs worldwide, including in the Indian Ocean where warmer water temperatures due to the El Nino weather system in 1998 devastated the coral population, researchers said.

"The West Indian ocean lost about half of its coral and some areas lost up to 90 percent," Graham said.

The researchers, who reported their findings in the journal PLoS One, looked at the coral population over a 10-year period beginning in 1994 to compare the before and after effects of the 1998 destruction.

They found that nine protected areas varying in size from 1 square kilometre to 14 square kilometres in the Seychelles and off the coasts of Kenya and Northern Tanzania were boosting fish stocks but not doing much for the coral.

Instead, coral was rebounding much faster in areas with cooler waters in Southern Tanzania, Reunion Island and Mauritius -- all areas with very few of the protected zones set up in the 1960s and 1970s.

The findings do not suggest existing protected areas should be scrapped but rather point to a need to focus conservation efforts on faster-recovering areas and manage the system as a whole, Graham said.

"We need to focus on areas that are recovering faster or escaping the impacts of climate change," he said. "This is where your brood stocks of coral areas are that will help seed other areas." (Reporting by Michael Kahn, Editing by Giles Elgood)

Application for Hulhumale’ Apartments v the Constitution

According to Haveeru News the Hulhumale’ Development Corporation (HDC) has said that the Individuals interested in the newly completed apartments in Hulhumale’ can submit their application for 488 of the 500 flats from 20th August 2008 onwards.

HDC said that that the new apartment building can provide accommodation for 4,000 people and that the applicants will be divided into three categories based on social aspects. Those who fall into A Category will need to be a resident of Male’ for 12 years and be of 25 years and older. B Category will consist of applicants who are 21 years and above of age who have been a resident of Male’ for seven years. Category C includes people who are 21 years and above of age and who are registered residents of Male’. All three categories have several other conditions applied to them as well.

Let us consider the following Articles from the Constitution to observe whether the qualifications of the applications to Hulhumale’ flats are valid or invalid.

Freedom of Transportation and Settling down: Article 41(b)
As per Article 41(b) all the citizens are entitled to the right to settle in any inhabited island in the Maldives and also are entitled to the right to migration from one island to another.

This Article is very clear and simply it means that all the citizens are entitled to the inalienable right of settling in any inhabited island. Simultaneously, the Article also guarantees the right of the movement of people from one island to another. However, the question arises when it comes to Hulhumale’? Do we have the right to settle in Male’? Well, one might say that we all have the right to settle down in Hulhumale’? But, is practically recognized? Are there any barriers to this right, brought about in an unconstitutional manner?

It is very clear that this right is granted to us by the constitution. In fact, we all know that any such rights so granted by the constitution cannot be restricted or narrowed down except by an Act of Parliament passed in line with the constitution.

Fundamental Rights Guaranteed: Article 16(a)
Our recently ratified green Constitution very clearly states in Article 16 (a) that the constitution guarantees all the rights and freedoms prescribed under Part II (Fundamental Rights) of it in accordance with the Islamic Shari’ah principles. Furthermore, it states that any limitations on the rights or freedoms guaranteed under this constitution can be imposed only with an Act of Parliament passed in accordance with this constitution.
Is there any Act of Parliament which states that application for Hulhumale’ flats will only be successful if the applicant is from Male’ or has been living in Male’ for such and such number of years. Even if there is any Act which stipulates so wouldn’t it be contrary to our constitution? In other words unconstitutional. As we can see from the constitution no discrimination is allowed. Furthermore, all are equal in the eyes of the law.

No Discrimination: Article 17(a)
It can be understood from Article 17(a) that all persons are entitled to all the rights and freedoms guaranteed under Part II of the constitution without any discrimination. No one should be discriminated on the basis of race, or country of birth, or color, or sex, or age or physical or mental disability, or political or other views, or financial capability, or family, or island etc.

We have seen the the case of Hulhumale’ flats and its prescribed conditions or qualifications for application which states that the applicant must be from Male’ or has been living in Male’ for such number of years. Wouldn’t this amount to discrimination?
Obviously, as we can see from the categorisation there is discrimination. The opportunity or rather the right is narrowed down or restricted to people living in Male’. How many of us cannot get housing even in our own islands due to the scarcity of land. The difficulty of housing is not only faced by Male’ people or people who are residing in Male’ but also others in atolls too have the same problem. So where is our right? What is our solution? Where can we go to get our right?

Equality: Article 20
As it can be understood from Article 20 all are equal before and under the law and are entitled to the equal protection of the law and benefits derived from the law.


Evidently, there are always greater opportunities for Male’ people or people living in Male’. But the truth is that Hulhumale’ doesn’t belong to Male’ people alone. Hulhumale’ is neither built with the financial assistance of so called ‘Male’ people’ nor from the pockets of those who are living in Male’. Therefore, we all must have equal opportunity when it comes to flats and other benefits. It seems that people from atolls are only counted as citizens when the government wants to take something from us but not when it comes to sharing of any benefits. What is this? Can we call this equality?


Administrative Decisions to be made with Justice: Article 43 (b) and (c)
According to Article 43 (b) if any one feels that any administrative decision taken has infringed his or her right, he or she has the right to get the reason for taking such a decision in writing. Furthermore, Article 43(c) states that if the right of any individuals or a party’s rights are hindered due to any y administrative decision then they are entitled to file that matter in a court of law. Moreover, it extends this right to those who are likely to be directly affected by such a decision.

One might say that it is administrative decision. It is not a decision of a court of law or any legislation passed by the government. Our constitution provides a remedy or rather a right to us in such matters too as we can see in Article 43(c). So the big question is do we have to file a case in a court of law to challenge this decision? What if we do take the matter to a court? Are we still going to sleep on our rights even under the newly ratified constitution? Let us think together and act together.

ގޮޅާބޯގެ އަޞްޙާބުލް އުޙްދޫދުI

ރައްޔިތުންގެ ގަލަން

---

ގޮޅާބޯގެ ދުއްތުރާތަކާއެކު އޭނާގެ އަޞްޙާބުލް އުޙްދޫދު (ކެބިނެޓް) އަހަރެމެން ދިވެހީންނަށް ޖައްސާ ޙާލަކީ މެންދުރުގެ އިރު ފަދައިން ކޮންމެ ދުވަހަކު އަހަރެމެން ތަޖުރިބާ ކުރަމުން އަންނަ ކަމެކެވެ. މިބައިގަނޑުގެ ޢަމަލު ތަކާއި ކަންކުރާ ގޮތް އެންމެ ވައްތަރުވަނީ ކީރިތި ޤުރުއާންގައި އައިސްފައިވާ ކުރީ ޒަމާނުގައި އުޅުނު ރަސްކަލަކާއި އޭނާގެ އައުވާނުންގެ ގޮތްތަކާއެވެ. ނުބައި ކަންތައްތަކަށް ހިތްވަރުދީ، އެކަން ހިންގަމުންދާއިރު ފޯރިދީ، އަތްޖަހާ، ސާބަސްދީ އުޅޭ އުޅުމެވެ.

 މި ސިލްސިލާގައި މިފަހަރު މިބަލައިލަނީ ނަރުދަމާ ވަޒީރު އަޑުބަރޭ އަޙްމަދުގެ ކަރުސަތުގެ ކުޑަމިންވަރަކަށެވެ. މިއަޑުބަރޭއަކީ ގޮޅާބޯގެ މާ އަރިސް މޮޅު މީހަކަށްވެގެން ހަފްތާއަކު އެއްފަހަރުހެން އެކި ފަހަރުހެން އެކިއެކި ކަންކަމުގައި ވޯޓުހޯދަން އަތޮޅުތަކަށް ފޮނުވާ އޭޖެންޓެކެވެ. މިއީ ކުކުޅު ކާލާ، މަސްދަތުރަކު ކުޅުދުއްފުއްޓަށް ދިއުމުން މީނާ ފަހާލައި ބޭލުމުގެ ކުރިންނެވެ. އެރަށުގެ ޒުވާނުން ރުޅިއަރުވާލާ،  ޒުވާބުކުރަން ފެށީމާ ހިނގި މިޙާދިސާގައި އަޑުބަރޭ ވީވަރަށްވުރެ މާކަންބޮޑުކޮށްލައިގެން ގޮޅާބޯކައިރީގައި ލާ ހޭރިގަނެގެން ގޮޅާފޯސް ފޮނުވައިގެން 40ށް ޒުވާނުން ޒިންދަގީ ދުއްވާލީނޫން ހެއްޔެވެ. މިކަހަލަ މީހުންނަށް ގޮޅާއަށް އެހޯދައިދެވެނީ ސަޕޯޓް ހެއްޔެވެ؟ އޭގެ އިދިކޮޅު ނޫން ހެއްޔެވެ! މަންޒަރު ދުށްމީހުން ބުނާ ގޮތުގައި އަޑުބަރޭގެ ތަލައިގައި ސިގިރޭޓްބުރި އެއްވެސް މީހަކު ނުޖައްސައެވެ. ގަމީހުގައި ސިގިރޭޓްބުރި ނުޖެހޭކަމެއް ނޭނގެއެވެ. އަޑުބަރޭ އަޙްމަދު ނަރުދަމާ މިނިސްޓްރީއާ ޙަވާލުވެފައި އެތާނގައި ކިޔަވައިގެން ތިބި ފަންނީ މީހުން ކަމު ނުގޮސްގެން އެކި ދިމަދިމާލުން އަތްފުނާ އަޅައިގެން ފުދޭވަރެއްގެ ބައިގަނޑެއް އެއްކޮށްގެން ގެނައެވެ. މިގެނައި އަށެއްކަ "މަރުމޯލުންގެ ތެރޭގައި" މަލަކަށް ދޫކުރާނެ މަލެއް ނެތެވެ. މުޅިންހެން މިސްކިތު ވަކަރެވެ. ބަރަބޯ ރަޝީދާ، އަސާ ލިބިފައިވާ ޙުސައިން މަނިކު ދޮންމަނިކާ، އިނގިރޭސި ބަހުން ދެ ޖުމްލަވެސް ބުނަން ނޭނގޭ ފައިންޑިންގ ނީމޯ ޙަސަން މޫސާއާ، ހެލްތުގައި އުޅުނު ތެޔޮދަމާ ސަޢީދާއާ، އަޑުބަރޭ އިންތިޚާބީ އަތޮޅުގެ ރަށެއްގައި އަޑުބަރޭ ފޮނުވި އިންޖީނެއް މީނާ ކުއްޔަށްދީގެން ތިން ލައްކަ ރުފިޔާ މަޅާލި ޙަސަން ޢަބްދުލް ކަރީމާ، އޭދަފުއްޓަށްގޮސް މީހެއްގެ އަންބެއްގެ ހުތުރު ފޮޓޯތަކެއް ނަގައިގެން މީހުންނަށް ދައްކާ ޝައުޤީފަދަ ތަރިންނެވެ. އަޖައިބެއް ފަހެ ނުވާނެހޭ ރަނގަޅަށް ދެ ޖުމްލަ ބުނަންނޭނގޭ ޙަސަން މޫސާ ލާފައި އެހެރީ މިނިސްޓްރީގެ ދަށުގައިވާ އެންމެ ފަންނީ ރިސަރޗް ސެންޓަރަށް ޑިރެކްޓަރ ޖެނެރަލް ކިޔާފައެވެ. ފާރޫގުމެން، މީމުޒަވިޔަނި އަމްޖޭމެން ދެކެ އަޑުބަރޭ އަރަނީ އަމަށަކު ރުޅިއެއްނޫނެވެ. އެއްކުރި ޅޮސްތަކުގެ ތެރެއިން އަޑުބަރޭ އެންމެ ލޯބިވާ އަރިސް އުޙްދޫދަކީ ބަރަބޯ ރަޝީދެވެ. އެޓޯލްސަށް ބަލާބޮޑުވެގެން އޭރު އެތާހުރި މިނިސްޓަރ ޑީނަށް ކަމުނުގޮސްގެން ލާނެ އޮފީހެއް ނެތިފައިވާ މިސްކިތު ވަކަރެކެވެ. ނަމަވެސް ބަރަބޮލަކީ ފިތުނަ ފަސާދަ ކުރުމާ، ދެބައޮޑުވުމާ، ވާހަކަ ދެންނެވުމާއި ރައްޔިތުންގެ ބަޖެޓް ގޮތްގޮތަށް ބަދަލުކޮށްލާ ވެރިއަކަށް ހުންނަ މީހަކަށް ދަވާލަންފަހިކޮށް ދިނުމުގައި އަރާހުރި ދެވަނައެއްނެތް ތަރިއެކެވެ. އަޑުބަރޭ އަޙްމަދު، ބަރަބޯ ގެނައުމާއެކު މީނާގެ ފިތުނަ ފަސާދައިގެ ކުޅިގަނޑު ފިސާރި ރަނގަޅަށް އަޑުބަރޭ މިނިސްޓްރީގައި ފަށައިދީފިއެވެ. ނަތީޖާއަކަށްވީ ތަނުގައި ތިބި ކިޔަވައިގެންތިބި ފަންނީ މީހުން ކެނޑިގެންނާއި، އެހެން އޮފީސްއޮފީހަށް ބަދަލުވެގެން ތަން ދޫކޮށްފައި ދިއުމެވެ.

ރަށްރަށުގައި ކުނިކޮށި އަޅާށޭކިޔާފައި އަޑުބަރޭ ބަރަބޯ ރަޝީދަށް ފައިސާގަނޑު ޙަވާލުކޮށްފިއެވެ. އެހެންނާ ދެލައްކަ ރުފިޔާއަށް އެޅޭ ކުނިކޮށީގެ ދެފާރުވެސް ބަރަބޮލަށް ތިންލައްކަ ރުފިޔާއިންވެސް ނޭޅެއެވެ. އަޑުބަރޭއަށް މިކަން އެނގޭއިރުވެސް އަޅައެއްނުލައެވެ. ބަރަބޯ އިޢުލާނު ކުރުމެއްނެތި ރަށްރަށުގައި ތިބި އޭނާގެ ފަހުލަވާނުންނާއި ކުނިކޮށި އަޅަން ޙަވާލު ކުރަމުންދަނީއެވެ. ޓެކްނިކަލް ކުރެހުންތައް ފަންނީމީހުން ދިނީމާ، އޭގެބަދަލުގައި ބަރަބޯ ރަޝީދުގެ ގަލަމުން ދެރޮނގެއް އަޅާލުމުން ފުދެއެވެ. މީނާގެ އަންހެނުންގެ ގއ. ކޮލަމާފުށީގައި ބިޔަ ފައިބަރު ދޯންޏެއް އަދި ބަރަބޯގެ ރ. އަލިފުށީގައި ބިޔަ ފައިބަރު އަނެއްދޯނި ބަނދެ ބޭލުމަކުން ޙައިރާންވާކަށް ނުޖެހެއެވެ. އަޑުބަރޭ ރާއްޖެތެރޭގެ މީހުން މަގުފުރައްދަން ކުރާ ދަތުރުތަކުގައި ބަރަބޯ ކަނައަތްކަމުގައި އުޅެއެވެ. އަޑުބަރޭ އޮފީހަށް ބޭރުން ނުވަތަ އެކި ޖަމާޢަތްތަކުން ޚަރަދުދޭ ދަތުރު ތަކުގައި ސީދާ އަޑުބަރޭ އަޙްމަދު ގެލެކްސީގައި އުޅޭ ވާފިރާއި ގުޅައިގެން ދެގުނަ ނުވަތަ ތިންގުނަ ބޮޑުކޮށް ޓިކެޓްނަގައިގެން ދުނިޔެ ތެރޭގައި ދަތުރު ކުރެއެވެ. ޓިކެޓްގެ ފައިސާ އަޑުބަރޭގެ އަމިއްލަ އެކައުންޓަށް ކަހާލަނީއެވެ. އަނެއްކޮޅުން، އަޑުބަރޭ ބަރަބޯ ރަޝީދަށް އަންގައިގެން މިނިސްޓަރުގެ ޓިކެޓް އޮފީސް ބަޖެޓުން ނަގައެވެ. މިގޮތުން ޗައިނާއަށް ކުރި ދަތުރަކާ ، ކެންޔާއަށް ކުރި ދަތުރަކު ފައިސާގަނޑު އަމިއްލަ އެކައުންޓަށް ލުހެލިކަން ޔަޤީނެވެ. ޝައްކުކުރެވޭ ބައިވަރު ދަތުރުތައް އެބަހުއްޓެވެ. އަޑުބަރޭ އަޙްމަދު ބޭރަށް ޖަލްސާއަށްގޮސް ކޮސްގޮވާ، އަލިފުލައިލާ ވާހަކަ ދައްކާފައި ޖަލްސާ ނުނިމި ތިން ހަތަރު ދުވަސް އޮއްވާ ފިލައިގެން މެލޭޝިޔާ ނުވަތަ ލަންކާއަށްގޮސް ބާޒާރުކޮށްލާފައި ރާއްޖެ އާދެއެވެ. މިކަންކަމުގައި ބަރަބޯ ފުރިހަމައަށް ސްކްރީންޕްލޭ ގެންގޮސްދެއެވެ.

ޚިޔާނާތާއި، ކޮރަޕްޝަނަކީ ކޮބައިތޯއެވެ؟ ގޮޅާބޯގެ އަޞްޙާބުލް އުޙްދޫދުގައި މިފަދަ މީހުން ނޫންމީހަކު ނެތީ ހެއްޔެވެ؟ މިއަޑުބަރޭ ލަންކާގައި ސަފީރަށް ހުރިއިރު ފޮނުވި ބަލިމީހުންގެ ޚަރަދާއި އެމްބަސީގެ ޗެކްފޮތް ޖީބަށްލައިގެން ބުރިބުރިއަށް އަޅާފައިހުރި  މެސްކޮޓް ކިޔާގެ ގޮޅާބޯއަށް ނުފެންނަނީ ހެއްޔެވެ؟ ދަރިން އިނގިރޭސި ވިލާތަށް ފޮނުވައިގެން ބައްކުރި ލާރިގަނޑުން ކިޔަވައިދިންކަން ގޮޅާބޯއަށް އެނގިފައި ނެތީ ހެއްޔެވެ؟ ކޮންމެއަކަސް އަޑުބަރޭ އަޙްމަދު، ބަރަބޯ ރަޝީދުގެ ޖޯޑާ ހެދި އެތަނުގައި އެއްގޮތަކަށްވެސް އެހެން މީހަކަށް ފިޔަވަޅެއްވެސް އަޅާކަށް ނޭނގެއެވެ. މަޖިލީހުގެ ހދ. ގޮނޑިއަށް އަޑުބަރޭ އަޙްމަދު ހޮވައިދިނީ ބަރަބޯ ރަޝީދު އަތޮޅުވެރިކަމުގައި ހުރެގެންނޭވެސް ބުނެއެވެ. އެހެންވީމާ، ބަރަބޯ ފިތުނަ ފަސާދަ ހިންގާކަމާއި، ހަދާ ދޮގުތަށް މުއައްޒަފުން ކުރިމަތީގައި ބޭޒާރުވެ، އަޑުބަރޭއަށް އެނގުނަސް އަޑުބަރޭ ބަރަބޯއަށް ދަރާފައިވާ ދަރަނި ދައްކަން ޖެހެއެވެ. ބަރަބޯ ރަޝީދަށް އަޑުބަރޭ އަޙްމަދު ޖިޒީ ދައްކަން ޖެހެއެވެ. މިވެނި މަޖިލީހަކުން އެވެނި މަޖިލީހަކުން މަގޭ "މިއަދު" ނޫހަށް މިވެނި ލަޤަބު ނުވަތަ އިނާމު ދޭންފާސްކޮށްފިއޭ މިވެނި އެވެނި މަޖިލީހުގައި މަގޭ އެވެނި ފްރެންޑް ހިމަނައިދޭށޭ ކިޔާފައި ގޮޅާބޯ އޮފީހަށް ލިޔާ ސިއްރު ސިޓީތައް ލިޔުއްވަން ބަރަބޯ ގެންގުޅެން ޖެހެއެވެ. އަޞްޙާބުލް އުޙްދޫދުގެ އެހެން ނަންބަރެއްގައި އިތުރު ފޯވާޑުންގެ ކަރުސަތު ގެނެސްދޭނަމެވެ.

އަޑުބަރޭއަށް ސަލާން، ބަރަބޯއަށް ސަލާން، އަޑުބަރޭ  އެއްކުރި މިސްކިތު ވަކަރުތަކަށް ސަލާން. މިކަހަލަ ހުރިހާ ފަސާދައެއް ފަހިކޮށްދޭ ޤައުމީ ޕްލޭމޭކަރ ގޮޅާބޯއަށް ގިނަގިނައިން ސަލާން.

ގޮޅަޔާ ހުވަދު އަތޮޅުގައި ކޮސް ގޮވައިފި

މައުމޫނަކަށް އެހެން މީހަކާ ވާދަ ކުރާކަށްވެސް ނުކެރޭނެއެވެ. އަދި ޑިބޭޓް ކުރާ ކަށްވެސް ނުވަތަ ޢާއްމު ރައްޔިތުންނާއެކީ ވަގުތު ކޮޅެއް ހޭދަކޮށްލާކަށްވެސް ނުކެރޭނެއެވެ. ތިޔަ ބުނަނީ ހާދަ ހެއްވާ ވާހަކަ އެކެވެ. " ތިރީސް އަހަރު ވެރިކަން ކުރުމަށް ފަހު މިގޮތަށް މަށަށް ޕްރެޝާރ ކުރަންޏާ ދެން އަންނަ މީހަކަށް ދެއަހަރު ނުވަތަ ތިން އަހަރުވެސް ވެރިކަމަކު ނުހުރެވޭނެ އެވެ." ތިޔަ އެއްބަސްވީ މިފަހަރު އެހެން މީހަކު އިންތިޚާބު ވާނެ ވާހަކަ ދޯއެވެ. ތިޔަ ބުނީ މިފަހަރު ފޭލްވާނެ ވާހަކަ ދޯއެވެ. މީގެ ކުރިން އެހެން މީހަކު ވެރިކަމަށް އަޔަނުދޭނަމޭ ވެސް ބުނީމު ދޯއެވެ. އަޅެ ތިޔަ ދެއްކޭ ވާހަކަ އެއް ނުދެއްކޭ ވާހަކަ އެއް އެނގޭ ހެއްޔެވެ. ތިޔަހަރަގެން ކޮސް ގޮވަނީއެވެ. ބޮޑު ފިރިހެނަކު ދެން ތިޔަ ދައްކާ ވާހަކަ އަކާ އެދީ ހަމަ ޢަޖާއިބެވެ. ވާޏީވެސް އެހެންތާއެވެ. މިހާރު ދެން އެހެރަފެންނަނީ ކުޑަކުއްޖެއްގެ ގޮތްވެފައެވެ.

ހުވަދު އަތޮޅު އުތުރު ބުރިން ވިލިނގިއްޔާ މާމެންދޫ އާއި ދާންދޫ އަށް ދިޔައިމާ އެވީހެއްޔެވެ. ތިޔަ ތިންރަށުން ވޯޓް އަޅަންޏާ އަޅާށެވެ. އަހަރެމެން ބާކީ އަނެއް 7 ރަށުން ފަހަރު ގައި ވޯޓެއް ލިބުނަސް ވޯޓް ނުދޭނަމުއެވެ. އެއީ އަހަރެމެން ނުފެންނަ މީހަކު އަހަރެމެންނަށްވެސް ނުފެންނާނެއެވެ. ކޮނޑޭ ދިޔަދޫ މީސް މަދުވީމާ މައުމޫނަކަށް ނުދެވުނެވެ. ގެމަނަފުށީ ، އަދި ކަނޑުހުޅުދޫ ރައްޔިތުން ނާމެދުގައި މާބޮޑު ޔަޤީން ކަމެއް އޮތީހެއްޔެވެ. ކުރީ ފަހަރުވެސް ދެއްވަދޫ އާއި ކޮލަމާފުށީން އެހެދީ ޤައުމުގެ ރައީސަކާ މެދު ކަން ކުރާނޭ ގޮތަކަށް ނޫނެވެ. އެހެންޏާފަހެ، ދެއްވަދޫގައިވެސް އެސޮރަށް މަގު ނުހިގިގެން ރަށަށް އެރީ ބޯޅާދަނޑު ތެރެއިން ލާފައެވެ. އެހެންވީމާ މިކަހަލަ ނިކަމެތި ބަޔަކު ކޮންމެހެން ތިރީސް އަހަރުގެ ވެރިޔާ އަށް ވޯޓް ދިނުމުގައި އޮތީ ކޮންބޭނުމެއް ހެއްޔެވެ.

މައުމޫނު ހީކުރަނީ ގއ. ވިލިނގިއްޔަކީ ދެން އޭނާގެ ރަށެއް ކަމުގައެވެ. ވިލިނގިލީގެމީހުންގެ ގޮތްގަނޑު ތަފާތުވީމާ ނާޖާއިޒު ފައިދާ ނަގަން ނޫޅޭށެވެ. ވިލިނގިލީ މީހުން މިފަހަރުވެސް ހީކުރީ މައުމޫނު އޭނާގެ ރަށަށް ގޮސް ވާހަކަ ދައްކާ އިރު އެމީހުންނަށް އުފާވެރިކަމެއް ލިބޭނޭ ވާހަކައެއް ދައްކާލާނޭ ކަމަށެވެ. އެކަމަކު ކެމްޕޭނު ތަޤްރީރު ނިމުނު އިރުވެސް އެކަހަލަ ވާހަކައެއް ދެއްކި އަޑެއް ނީވުނެވެ. އެންމެ އުއްމީދު ކުރި ވަގުތުވެސް ތަޤްރީރުގެ ތެރެއިން ބުނެފައިވަނީ " ރައީސް ކަމަށް ކުރިމަތި ލުމުގައި ޤާނޫނީ ހުރަހެއް ނެތް" ކަމުގައެވެ. ބަލަ ތިރީސް އަހަރު ނުފުދޭ ހެއްޔެވެ.

ވިލިނގިލީ މީހުން ހީކޮށްގެން ތިބީ އެއަރޕޯރޓް ގެ ވާހަކަ ދައްކާނޭ ކަމުގައެވެ. މަގު ހަދާ ވާހަކަ ދައްކާނޭ ކަމުގައެވެ. ފާޚާނާ ހޮޅިއެއް އަޅައި ދޭނޭ ކަމުގައެވެ.  ނުވަތަ މިނޫންވެސް މިފަދަ ވާހަކައެއް ގެ އަޑު އިވޭނޭ ކަމުގައެވެ. މައުމޫނެވެ. އެވާހަކަ އެތަޤްރީރަށްފަހު މައުމޫނުގެ ތާއީދު ވިލިނގިލީގައި އެދަނީ ދަށަށެވެ. އެރޭ ޖަލްސާ އަށް ދިޔަ މީހުން ފަހުން ސަޔަށް ގޮސް ތިބެ ދެއްކި ވާހަކަ އަހަރެން އަޑު އެހީމެވެ. އަދި ހުކުރު ދުވަހު ހަވީރު އަތިރިމަތީ ދެއްކިވާހަކަވެސް އަޑު އެހީމެވެ.  މައުމޫނުގެ މަކަރާ ޙީލަތް އެމީހުން ދަނެއެވެ.

އަދި މިހާރު ނަރު ނަގާފައި ކަލެއާއެކު ތިއުޅޭ އެންމެންނަކީވެސް ކޮންމެވެސް ޖަރީމާއެއް ހިންގާފައި އުޅޭ މީހުންނެވެ. އެމީހުންގެ ބޭނުމަކީ މައްސަލަ އޮއްބާލުމެވެ. އެއީ  ކަލެއަކީ އޭގެ މީހެއްކަން އެމީހުންނަށް އެނގޭތީއެވެ. އެހެންޏާ ބޯޓެއް އަންދާލާ އެހެންޏާ ދޯންޏެއް އަންދާލައި އެހެންޏާ ކޮންމެވެސް ވައްކަމެއް ފޮރުވަން ނޫނީ ކުޑަކުއްޖަކާ އެކު ބަދު އަޚްލާޤީ ޢަމަލު ހިންގާފައި ހުރި މީހަކު އެހެން ނޫނީ ޤަވާޢިދާ ޚިލާފަށް ވަޒީފާ ހޯދާފައިވާ މީހަކު މިކަހަލަ ނާޖާއިޒު ކަމެއް ނެތް ހަމަ އެކަކުވެސް ފަހަތަކުވެސް ކުރިޔަކުވެސް ނެތެވެ. މައުމޫނެވެ. ހާދަ ނުތާހިރެވެ. މިބުނާ ވައްތަރު މީހުންގެ ވާހަކަ އިނގިލަނބާ ކިޔާދޭންވީ ހެއްޔެވެ. ބޭނުމެއް ނޫނެވެ. ދެން ކަލޭ އަތަކު ޝަރީޢަތުގެ ބާރެއް ނެތެވެ. ޤާނޫނު ހެދުމުގެ ބާރެއް ނެތެވެ. ވެރިކަން ކުރުމުގެވެސް ބާރެއްނެތެވެ. ކަލޭ އަތުގައި ހުރީ ވައްތަރު ވައްތަރުގެ މުގުރާއި ފާޑުފާޑުގެ ހަތިޔާރެވެ. ކިރިޔާ ގޮތެއްވާއިރަށް އެތަކެތި ހުންނާނީ ތި ދިމާއަށެވެ.

މިދެންނެވި ޖަލްސާ އަށް ފަހު ވިލިނގިލީގެ ޒުވާނުންނަށް ކުރި އަސަރު އެދެއްކީ އެމީހުންގެ ވަދާޢީ ބެނާއިންނެވެ. ހާދަހާ ބެނާ ތަކެއް އެމީހުން މާވައްދިހަރޭގައި ދަމާލިއެވެ. ކަލޭ ފުރަންވާއިރަށް ހަމަ ޝުޢޫރު ދައްކާލީއެވެ. އެއީ ރަށު އެންމެންގެ ޝިޢާރެވެ. އެކަމަކު ކުރާނީ ކީއްހެއްޔެވެ. އެވެރިންވެސް ގެންގުޅެން ޖެހިފައި މިވަނީ މުސްކުޅިވެ ގައިބާރު ދެރަވެފައިވާ ތިރީހަކަށް އަހަރު ޚުދުމުޚުތާރު ވެރިކަމެއް ކޮށް ނިންމަމުންދާ މުސްކުޅިއެކެވެ.  ކަލޭ ހިތް ހުއްޓިދާނޭ ކަމަށް ޑޮކްޓާރ ލަފާ ދެއްވީމާ ފުރަން މާވެއްދިހަރެއަށް ނުގެނައީއެވެ.ބުނީ ވިއްސާރަވެ ފަޅު ގަދަކަމުން ފުރާނީ އެހެން ދިމާއަކުން ކަމުގައެވެ.  އެއީ މިތަކެތި ފެނިފައި ވިލިނގިލީގެ އަޞްލު ޙަޤީޤަތް ކަލެއަށް އެނގިދާނެތީއެވެ. އަދިވެސް އެމީހުން އެއުޅެނީ އޮޅުވާލައިގެންނެވެ.  ކަލޭގެ ވަޒީރުން އެބެނާތައް ކިޔެވެ. އެމީހުން އަތުގައި ފޮޓޯވެސް ހުންނާނެއެވެ. ވިލިނގިލީ ގައި އަޞްލު ބެނާ ތައް ފެނުނު ނަމަ މަންމަގެ މަންމަގެ ރަށުގައި ވަޅުލަން ޖެހުނީސް ތޯއްޗެކެވެ.

މައުމޫނެވެ. އެއަރޓެކްސީގައި ދަތުރު ކުރިއަސް އަދި ރައްޔިތުން އޮޅުވާލައި ރައްޔިތުންގެ ފައިސާ ގައި ކެމްޕޭނު ކުރިއަސް ރަށުގެ ތުނޑީ ކޮޅުނ ވަގަށްް ފުރައިގެން ދިއުން ފުރުން ރީއްޗެއް ނޫނެވެ. ބައެއް މީހުން ބުނީ މައުމޫނު ފުރީ ކާރުގައި އެއަރ ޕޯރަޓަށް ގޮސް ވައިގެ މަގުން ކަމުގައެވެ. އެއީ ވިލިނގިލީގެ ރައްޔިތުންނަށް ހަދައިދިން އެއަރޕޯރޓް ހުޅުވައިދިނީޔޯލައެވެ. ބަލަ ތިޔަ ދައްކަނީ ޚިޔާލީ ވާހަކައެކެވެ. މައުމޫނު ހުވަފެން ދައްކަނީ އެވެ. އަދި އެއީ ފުން ފަޅެކެވެ. އެތަންޖެހޭނީ ހިއްކާށެވެ. ދެން އެއަށްފަހު އެއަރޕޯރޓް ހެދުމެވެ. މިއީ މައުމޫނަށް ކުރެވޭނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. ޤައުމު އޮތީ ދަރާފައެވެ. ދައުލަތުގެ މާލިއްޔަތުގައި ފައިސާ އެއް ނެތެވެ. މައުމޫނު އަތަކު ޢަދުލުވެރިކަމެއް ނެތެވެ. ހަމަހަމަ ކަމެއް ނެތެވެ.

މައުމޫނެވެ. މީގެ ކުރީ ފަހަރަކުވެސް ކަލޭ ވިލިނގިލީ ގެ ކުރިމަގު ފެނިފައި  ބިރުގަތެވެ. ޒުވާނުންނާ ޅަކުދީން ފެނިފައި ބިރުގަތެވެ. އެފަހަރު އެވާހަކަ ދައްކާ އެސްފީނާ ޖައްސާފައި ވިލިނގިލީ އަންހެނުންނަށް ބޭސް ކާންދީ މުޅި އާބާދީ ހަލާކު ކޮށްލީއެވެ. ކަލެއަކީ ހާދަ ނުބައި މީހެކެވެ. ކަލޭގެ ބޭނުމަކަށްވީ ވިލިނގިލީގެ އާބާދީ ނިކަމެތި ކޮށް ބާރު ކުޑަކޮށް ކަލެއަށް ފަސޭހަ ކުރުމެވެ. މީގެ ފައިދާ ވިލިނގިލީ ވެރިންނަށްވެސް ފެނި އަބޫބެއްޔާ އަހައްމަދީ ލައްވާ ބޭސްކާންދީ އަންހެނުން ހަލާކުކޮށްލީއެވެ. ދަރިމައިވުން ހުއްޓުވާލީއެވެ. އެމީހުން ކައިރީ ބުނީ  ޚަރަދުގެ ވާހަކައެވެ. ކާނާގެ ވާހަކައެވެ. ކޮންމެއަކަސް ނަފްސާނީ ބަލިމަޑު ކަމެއްގެ ތެރެއަށް ރައްޔިތުންވައްޓާލައި އާބާދީ ހަލާކު ކޮށްލީ އެވެ.

މައުމޫނެވެ. ކަލޭ ދައްކާ ވާހަކައާއި ޢަމަލަކާ ދިމައެއް ނުވެއެވެ. މީހުން ދައްކަން މަމޮޅުކަން ދައްކަން ތިޔަ ހުކުރު ޚުތުބާ ކިޔާ ނަމާދު ކޮށްހެދީ ވަކި މޮޅެއް ހޯދަނަމޭ ހިތާ ހެއްޔެވެ. ކަލޭގެ ޚުތުބާ އަޑު ނާހަން ވަރަށް ގިނަ ބަޔަކު ހުކުރަށްވެސް ނުދެއެވެ. އަދި ދިޔަމީހުންވެސް ކުރީ މަލާމާތެވެ. ވާނީވެސް އެހެންތާއެވެ. ބުނެވޭ ގޮތުގައި ވިލިނގިލީގައި މައުމޫނު ތިމާގެ މީހުން މަންމަ ފަރާތުން ތިމާގެ މީހުން ތިބެއެވެ. އޭގެތެރެއިން އެންމެ ގާތް އެކަކު ކެލާމާގެ ނަސީމް އެއީ ވަރަށް ބަލި ކުއްޖެކެވެ. އެއީ ވަރަށް ގިނައިން ވެއްޓޭ ކުއްޖެކެވެ. ވެއްޓޭތީ ވަރަށް އަނިޔާވެއެވެ. ބެލޭނޭ ގޮތެއްވެސް ނެތެވެ. މިވެއްޓޭ ކޮންމެ ފަހަރަކު އެދުން ބޭރުވެއެވެ.އދި ފާޑެއްގެ ފޮނުވަރެއް އަނގައިން ނުކުމެއެވެ. އެސޮރު ބުނާ ގޮތުގައި ވިއްޔާ ޖިންނި ތަކެއް އައިސް އޭނާ އާއި ޖިންސީ ގުޅޫން ހިންގަނީއެވެ. އަދި މިހެންވާއިރު ގަދަފަދަ އަށް ހަޅޭއްވެސް ލަވައެވެ.  ވެއްޓޭ ގިނަކަމުން ވަރަށް ގިނަތަންތަން ހަށިގަނޑުން ހަލާކުވެފައި ހުރެއެވެ. މައުމޫނު ކެމްޕޭނު އޮފީހަކަށް ތިޔަ އަތޮޅުގޭ ކުރިމަތިން ތިޔަ ނެގީ އެގެއެވެ. އެގެ ނެގީ ކޮންމެހެން އެކުދީންނަށްޓަކައެއް ނޫނެވެ. ހަނދާން އެބަހުރި ހެއްޔެވެ. ފަޓްލޫނު ފައިކުރި ކުރު ޒަމާނުގައި ސޯޔާބީމް ދަތުރު ގައި ވިލިނގިލީ ތުއްތު ކިޔާ ކުއްޖަކާ އެކު އެގެޔަށް ދިޔައިމެއް ނޫންހެއްޔެވެ. މިބުނު ބަލި ކުއްޖާ އަށް އެއްޗެއް ދެންހެއްޔެވެ. ކަމޭ އުފަލުގައި އުޅޭ އިރު މިކުދީން މިއުޅެނީ މިޙާލުގައެވެ. ދެން ތިދައްކަނީ ކޮން ތިމާގެ ކަމުގެ ވާހަކަ އެއް ހެއްޔެވެ. ކަލޭ ތިމާގެ ކަމުގެ ވާހަކަ ދެއްކީމާ މިހާރު އެހެން ކިޔައިގެން އެއުޅެނީ މާދުރު ބައެވެ.

މިގޭ ޙަސަން ޙަލީމު ގޮވައިގެން ޢަބްދުﷲ ޙަމީދުގޮސް އެގޭގައި ބެހެއްޓިއެވެ، އެސޮރު އޭރު ކުޑައެވެ. ހުންނަނީ ވަރަށް ދޮންކޮށެވެ. ބަލަ ތިމާގެ ކަމަކަށް ނުބަލާ ޙަމީދު އުޅެގަތީ އެހެން ކަމަކާއެވެ. އެހެންވެ އެސޮރު ފިލައިގެން ބެޗީއެވެ. ލަދު ވާހަކައެއްވީމާ އެވާހަކަ ނުދައްކާނަމެވެ. އެކަމަކު ޙަމީދުގެ ގޮތް ދެން އެނގޭނެތާއެވެ. އެގޭ ޙަބީބާ ވެސް މީނާޒު ގެއަށް ގެންދިޔައޯއެވެ. ތިމާގެ ވެގެން ގެންދަނީ ނޯކިރީ ކުރާށެވެ. އެހެންވެ އޭނާވެސް ނުހުރެ އައީއެވެ.

އަޅެ ތިމާގެ ކަމެއް ވާޞިލު ކުރާނަމަ މިކުއްޖާ މިޙާލުގައި ހުންނާނޭ ހެއްޔެވެ.  މައުމޫނެވެ. ތިޔަ ދައްކާވާހަކަ އަކާ ޢަމަލާ ދިމައެއް ނުވެއެވެ. އަހަރެމެން ތިޔަ އަޑު  އަހާކަށް ބޭނުމެއް ނޫނެވެ. ވިލިނގިލީ ބަހުން ވާހަކަ ދެއްކިޔަސް އަޑު އަހާކަށް ބޭނުމެއް ނޫނެވެ. ތި ހަމަ ގޮތް ދައްކަނީއެވެ. ބޮޑުގޭނެވެސް ތީމުގޭންވެސް މިބަލި ކުއްޖާއަށް ޖާގައެއް ނުލިބުނެވެ. ނޫނީ ބަލާނޭ މީހަކު ލާފައި މުސާރަ ދީފައި ބަހައްޓަންވީ ނޫންހެއްޔެވެ. ދެން މިވާހަކަ އަހަރެން ދެއްކީމާ ކޮންމެފަދަ ކަމައްވެސް ކޮށްފާނެއެވެ.

މައުމޫނު ހާދަ ހިއްވަރެއް ނެތެވެ. މާވައްދިހަރެއަށް ނުކުންނަން ނުކެރިގެން ތިޔަ ދިޔައީ ލެގޫން އެއަރޕޯރޓް އަށެވެ. މައުމޫނެވެ. ކަލޭ ހިތުން ނުފިލާ ވަރުގެ ވޯޓް ނަތީޖާ އެއް އިރާދަ ކުރެއްވިއްޔާ ދައްކާނަމެވެ. ގައްދޫގައި ތިޔަ ދެއްކި ވާހަކަ ހަނދާން ބަހައްޓާށެވެ. ތި ދެއްކީ ހަމަ ފިސްތޯލަ ވާހަކަ  ކަހަލަ ވާހަކައެވެ. ކަލޭ ވަރަށް ކޮސް އެބަ ގޮވައެވެ. އަހަރެމްން މިފަހަރު ކަލެއަކަށް ވޯޓް ނުދޭނަމެވެ. އަހަރެމެން ބޭނުންވަނީ މައުމޫނު ނޫން އެހެން މޫނެކެވެ.

 

 

ހުޅުމާލެއިން ފުލެޓު ދިނުމަކީ ގޮޅާބޯ ދިވެހިންގެ ލޭބޯންވެގެން ހިންގާ ބޮޑު ޕުރޮޕަގެންޑާއެއް!

ގޮޅާބޯގެ ޚުދުމުޚުތާރު ގާނޫނީ ގޮތުން އުފެދިފައިވާކަމަށް އެބުނާ ސަރުކާރުން އެންމެ ބާރުލައިފައި ބުނަމުން ގެންދަނީ ގޯތިގެދޮރުގެ މައްސަލަ ހައްލު ކުރުމައްޓަކައި ތިމަންމެން ރައްޔިތުންނަށް ބިމެއް ހިއްކައިދިން ވާހަކައެވެ. ހިތާމަ ހުރިކަމަކީ މިބިމުގައި ރައްޔިތުންނަށް ބޯހިޔާވަހިކަން މިވީ 4 އަހަރު ތެރޭގައި ވެސް ފުރިހަމައަށް ދެވިފައި ނުވާ ކަމެވެ. ގޮޅާބޯގެ ސަރުކާރުގެ އެންމެ ބޮޑު މަޤްސަދަކަށް މިހާރުވެފައި މިވަނީ މިބިމުން،ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުވާލައިގެން، ވިޔަފާރި ކުރުމެވެ. މީގެ އެއްހެކި މިހާރުވެސް ކުރިމަތީގައި ފެންނަން މިއޮތީއެވެ. ހުޅުމާލޭ ގައި މިއަހަރު ދޫކުރުމަށް ހަމަޖެހިފައިވާ 488 ފުލެޓުތަކަކީ ހަމަ އެއްވެސް ފައިދާ އެއްނުލާ ރައްޔިތުންނަށް ދޫކުރާތަނެއްކަމަށް ވަނީ އެޗް.ޑީ.ސީ، %100 ސަރުކާރު (ގޮޅާބޯގެ އާއިލާއެއްނޫން، ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޚަޒާނާ) ހިއްސާވާކުފުނިން ބުނެފައެވެ. މިބައި މީހުން މިގޮތަށް ވާހަކަތައް ދައްކާ ރައްޔިތުން ގެ ލޮލުގައި މިއަޅުވަނީ އަނދުނެވެ. މީހަމަ ތެދުވާހަކަ ތަކެއްކަން ޤަބޫލް ކުރުމަކީ ވަރަށް ވެސް ދަތިކަމެކެވެ. ސަބަބުތަކެއް ނެތިއެއްނޫނެވެ. ތިރީގައި މިބަޔާން ކުރަނީ މިކަން ޤަބޫލް ކުރެވެންނެތީ ކީއްވެ ކަމެވެ.

އެއްފަހަރާ އަގު އަދާކުރާނަމަ ފުލެޓްގެ އަގު
ތިން ކޮޓަރި 2 ފާޚަނާ އަދި ތަނަވަސް ސިޓިންގް ރޫމް	ތިންކޮޓަރި 2 ފާޚަނާ	ތިން ކޮޓަރި އެއް ފާޚަނާ	ދެ ކޮޓަރި ދެ ފާޚަނަ	ދެ ކޮޓަރި އެއް ފާޚަނަ
690,000	670,000	625,000	570,000	490,000
ޑައުންޕޭމަންޓް ގޮތުގައި 20% ދެއްކުމަށްފަހު މަހަކު ދައްކަންޖެހޭ އަދަދު
ތިން ކޮޓަރި 2 ފާޚަނާ އަދި ތަނަވަސް ސިޓިންގް ރޫމް	ތިންކޮޓަރި 2 ފާޚަނާ	ތިން ކޮޓަރި އެއް ފާޚަނާ	ދެ ކޮޓަރި ދެ ފާޚަނަ	ދެ ކޮޓަރި އެއް ފާޚަނަ
138,000.00	134,000.00	125,000.00	114,000.00	98,000.00	ޑައުންޕޭމަންޓް ގޮތުގައި ދައްކަން ޖެހޭ އަދަދު
4,600.00	4,500.00	4,200.00	3,800.00	3,300.00	20އަހަރު ވަންދެން މަހަކު ދައްކަންޖެހޭ އަދަދު
1,242,000.00	1,214,000.00	1,133,000.00	1,026,000.00	890,000.00	20އަހަރުން ޑައުންޕޭމަންޓް އަދި މަހަކު ދައްކާ ފައިސާ ދެއްކުމުން ފުލެޓްގެ ޖުމްލަ އަގު
552,000.00	544,000.00	508,000.00	456,000.00	400,000.00	އެޗް.ޑީ.ސީ އިން އެއްފަހަރާ ފައިސާ ނުދެއްކުމުން ނަގާ އިންޓަރެސްޓް

މަތީގައި ވާތާވަލުގައި އެވަނީ މިފަހަރު ދޫކުރެވޭ 488 އަށް ފުލެޓް ގެ އަގުތަކެވެ. މިތާވަލަށް އިތުރުކޮށް ލެވިފައިވާނީ 20 އަހަރުން ޑައުންޕޭމަންޓް އަދި މަހަކު ދައްކާ ފައިސާ ދެއްކުމުން ފުލެޓްގެ ޖުމްލަ އަގު ޖެހޭވަރާއި އެޗް.ޑީ.ސީ އަށް އެއްފަހަރާ ފައިސާ ނުދެއްކުމުން އިތުރަށްދެއްކޭ ފައިސާ ނުވަތަ އިންޓަރެސްޓް އެވެ. މިދެބަޔަކީ އެޗް.ޑީ.ސީ އިން ހާމަނުކޮށް އޮތް ދެބައެވެ. އެއްވެސް ގޮތަކަށް ފައިދާއެއް ނުނަންގަވާނޭ ކަމަށް ވިދާޅުވާއިރު ކީއްވެތޯ ޑައުންޕޭމަންޓް ފައިސާ ދެއްކުމަށްފަހު 20 އަހަރުވަންދެން މަހުފީ ދައްކާ ނިމޭއިރު އެއްފަހަރާ ފައިސާ ދައްކައިގެން ފުލެޓް ގަނެވޭއަގަށްވުރެ ބޮޑީ؟ މީހަމަ ކޮންމެ ރައްޔިތެއްގެ ހިތުގައިވެސް އުފެދޭނެ ސުވާލެކެވެ. މިހާރުވެސް ޤައުމުގެ އާންމު ރައްޔިތެއް ގެ މާލީހާލަތު ވިސްނާލައިފި ކަމަށް ވާނަމަ ކޮންމެ ރައްޔިތެއްމެ މިއުޅެނީ މަސް ނިމޭއިރު ދެކޮޅު ނުޖެއްސިގެންނެވެ. މީ އަދުގެ ސަރުކާރަށް އިނގޭ ވަރަށް ބޮޑު ހަޤީޤަތެކެވެ. ވީމާ، ފުލެޓް ތަކަށް ކުރިމަތިލައި، ގުރުއަތުން ދިމާވާ މީހުންގެ ތެރެއިން %95 އަކީ އެއްފަހަރާ ފައިސާދައްކާ ފުލެޓް ގަނެވޭނެ ހާލަތު ގައި ތިބޭނެބައެއްނޫން ކަންވެސް ސަރުކާރަށް ރަގަޅަށް އިނގޭނެއެވެ. މިކަން އިގިހުރެ މީ އާންމުން އަތުން ފައިސާ ފޭރިގަތުމަށް ސަރުކާރުން  ރާވާގެން ގެންދާ ވަރަށް ވެސް ބޮޑު ޕުރޮޕަގެންޑާއެކެވެ.

ހަމަ މިއުސޫލުން މިހާރު މީހުން ދިރިއުޅެމުންދާ ފުލެޓު ތަކުންވެސް ދަނީ ފައިސާ ނަގަމުންނެވެ. މިފައިސާ ވަންނަތަނެއް، ވާގޮތެއް އިގެނީ ކާކައްތޯއެވެ.     

ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ގޮފިތައް ހުޅުވެން ފަށައިފި

ޖުމްހޫރީ ޕާޓީ ގެ ހެންވޭރު ގާމަގު ގޮފީގެ ފަރާތުން ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ރިއާސީ ކެންޑިޑޭޓް ގާސިމް އިބްރާހިމްގެ ރިއާސީ ކެމްޕޭން ހިނގުމަށް އެގޮފީގެ ފަރާތުން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ހެންވޭރު ގާމަގު މައިޒާން އޯގަސްޓް 23 ވަނަ ދުވަހުގެ ރޭ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ރިއާސީ ކެންޑިޑޭޓް ގާސިމް އިބްރާހިމް ހުޅުއްވައިދެއްވައިފިއެވެ. މިއީ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ގޮފިތަކުން މިގޮތުން ހުޅުވުނު ފުރަތަމަ މައިޒާނެވެ.

މިމައިޒާން ހުޅުއްވައިދެއްވުމަށް ފަހު ގާސިމް ވަނީ އެމައިޒާނުގެ މެހުމާނުންގެ ފޮތުގައި ސޮއި ކޮށްދެއްވާފައެވެ. މިރަސްމިއްޔާތުގައި ގާމަގު ގޮފީގެ ފަރާތުން އެމަނިކުފާނަށް ދެހަދިޔާއެއްވެސް އެރުވުނެވެ.މިރަސްމިއްޔާތުގައި ގާސިމް ވިދާޅުވީ ޕާޓީގެ ގައުމީ މަޖިލީސްއަށް ފަހު ޕާޓީގެ މަގްބޫލުކަން ވަރަށް ބޮޑަށް އިތުރުވެއްޖެ ކަމަށެވެ.

މިރަސްމިއްޔާތުގައި މިގޮފިން ކެމްޕޭނުގެ ކަންތައް ގެންދަން ރާވާފައިވާ ގޮތުގެ ތަފްސީލް އެމަނިކުފާނަށް ކިޔައިދެއްވީ ގޮފީގެ ރައީސް މުހައްމަދު ރަޝީދު (ދޮންއަންނާރު) އާއި ގޮފީގެ ނައިބުރައީސް ތާޅަފިލި އަލިމަނިކުއެވެ.

މިރަސްމިއްޔާތުގައި ގާމަގު ގޮފީގެ މެމްބަރުންގެ އިތުރުން ޕާޓީގެ މެމްބަރުންނާއި ގާސިމްއަށް ސަޕޯޓް ކުރައްވާ ބައެއް ފަރާތްތަކުން ބައިވެރިވެ އެމަނިކުފާނަށް މަރުހަބާއާއި ތަހުނިޔާ ވިދާޅުވިއެވެ.

ގާމަގު ގޮފީގެ މެމްބަރ އަހުމަދު ޒަކީ ވަނީ ޕާޓީގެ އިސްލާމީ ވަހުދަތް ދަމަހައްޓާ ލީގުގެ އިތުރު މެމްބަރެއްގެ މަގާމަށް ގައުމީ މަޖިލީހުން ހޮވިފައެވެ.

ސޯސަންމަގު ދެކުނު ކޮޅުގައިގައި ހުންނަ ހ. ދޮންއަންނާރުގޭގައި މިހުޅުވުނު ގާމަގު މައިޒާނުން ޕާޓީގެ މެމްބަރޝިޕް ފޯމް ފުރުމާއި ގާމަގު ސަރައްދުގައި ހިމެނޭ ގޭގެއަށް ޑޯޓުޑޯއަށް ކެންޕޭން ހިންގުމާއި ޕާޓީގެ މަޢުލޫމާތު ބޭނުންވާ ފަރާތްތަކަށް ފޯރުކޮށްދިނުމާއި އަދިވެސް އެތަށް ހަރަކާތްތަކެއް ހިންގަމުން ގެންދިޔުމަށްވަނީ ރާވާފައެވެ.

ގޮޅާބޯއަށް ވޯޓުނުލާންވީ 30 ސަބަބު

(އޭނާގެ އަނިޔާވެރި، ޚުދުމުޚުތާރު، އާއިލީ ވެރިކަން ހިންގި ކޮންމެ އަހަރަކަށް ސަބަބެއް)

1. ޤާނޫނާ ޚިލާފަށް ބަޑިހިފައިގެން ހުވައިކުރުން؛

2. ކުރީގެ ރައީސް ނާސިރުބޮލުގައި ދޮގު އިލްޒާމު އަޅުވައި އަބުރުނަގާލުން؛

3.ޤާބިލުމީހުން އެއްކިބާކޮށް، ތިމާގެ މީހުންނަށް މަޤާމުތައް ބަހައި އާއިލީވެރިކަމެއް ހިންގުން؛

4. ސަރުކާރުގެ އިސްމުއައްޒަފުން ކޮރަޕްޓްކުރުން؛

5. ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި އޮތް ހަމަހަމަކަން ނަގާލައި، ވަކި ބަޔަކަށް "ޚާއްސަ އިނާޔަތް" ލިބޭ ނިޒާމެއް ޤާއިމުކުރުން؛

6. އިސްލާމް ދީން ހަތިޔާރަކަށް ހަދައި، ދީން އޮޅުވާލައި ދީނީބައިބައިވުންތައް އުފެއްދުން؛

7. ޤާނޫނު އަސާސީ އިސްލާހުކުރާނަމޭ ކިޔައި، އެކަން ނުކޮށް 17 އަހަރަށް ދިގު ދަންމައި، އެންމެ ފަހުން ކުރިޔަށްވުރެންވެސް ޚުދުމުޚުތާރު ޤާނޫނު އަސާސީއެއް ހެދުން؛

8. ރާއްޖޭގައި ބޭއްވުނު ހުރިހާ އިންތިޚާބެއްގައި މަކަރު ހަދައި ރައްޔިތުންގެ ހައްޤު ފޭރިގަތުން؛

9. ކޮއްކޮ ހަމީދަށް ރާއްޖެތެރޭގެ ޒުވާން ފިރިހެންކުދިންގެ އިއްފަތް ފާޅުގައި ފޭރިގަތުމަށް ފުރުސަތު ދިނުން؛

10. ޅިޔަނު އިލްޔާސަށް ދައުލަތުގެ ޚަޒާނާއިން ވައްކަން ކުރުމުގެ ފުރުސަތާއި ފާޅުގައި ޒުވާން އަންހެން ކުދިން ފެޅުމުގެ ފުރުސަތު ދިނުން؛

11. މީޑިޔާ ކޮންޓްރޯލް ކޮށް، އެއީ ވެރިކަން ދެމެހެއްޓުމުގެ ހަތިޔާރަކަށް ހެދުން؛

12. ވެރިކަން ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކައި ކުށެއްނެތް އެތަކެއްބަޔަކު ބަންދުކޮށް އަނިޔާކުރުން؛

13.  ފުރިހަމަ ބާރު އޮތްހާ ދުވަހު ޤާބިލު މީހަކު އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރަކަށްވެސް، ޖަސްޓިސް މިނިސްޓަރަކަށްވެސް ނުލައި އަދުލު އިންސާފުގެ ދާއިރާ ހަލާކުކޮށްލުން؛

14.  ޝަރީއަތުގެ އެންމެ މަތީ މަރުހަލާއަކީ ތިމާމީހާ ކަމަށް ހެދިހުރެ، ހައިކޯޓުގެ ހުކުމްތައް ބަދަލުކޮށް، މީހުންގެ ހައްގުތައް ފޭރިގަތުން؛

15.  ޝަރުއީ ދާއިރާ ކޮރަޕްޓްކޮށް، އާދައިގެ މީހުންނަށް އަތްނުފޯރާ ހިސާބަށް އަދުލު އިންސާފުގެ އަގު ދުއްވާލުން؛

16.  ނުކިޔަވައިތިބި ނާޤާބިލު މީހުން ސިއްހީ ވަޒީރުނަނަށް ހަދައި އެދާއިރާ ހަލާކުކޮށް، ރާއްޖެއިން އެކަށީގެންވާ ފަރުވާއެއް ނުލިބޭގޮތަށް ހެދުން؛

17.  އާއިލާއާއި ރައްޓެހީންނަށް ސިންގަޕޫރުން ވަކިއަދަދެއްނެތި ބޭސް ކުރެވޭއިރު، އާދާއިގެ މީހުން ބޭސް ކުރުމަށް ސަލާންޖަހާގޮތަށް ހަމަޖެއްސުން؛

18.  ސްކޫލްތަކުގެ ފެންވަރު ދަށްކޮށް، އެތަންތަނުން ނުކުންނަ ކުދިންގެ % 95 އަކީ ފޭލިވެފައިވާ ކުދިންނަށް ހެދުން؛

19.  ދޯދިޔާ ތައުލީމީ ސިޔާސަތުގެ ސަބަބުން ދަރިންނަށް ތަރުބިއްޔަތު ނުދެވުން؛

20.ރާއްޖޭގައި ޑްރަގުގެ ވަބާ އާއްމުކުރުން؛

21.  ރާއްޖެއަކީ އާބާދީގެ ނިސްބަތުން މުޅި ދުނިޔޭގައިވެސް ކުށްކުރާ މީހުން އެންމެ ގިނަ އެއް ޤައުމަށް ހެދުން؛

22. ފަޤީރުންނާއި މުއްސަނދީންގެ ތަފާތުބޮޑުކޮށް، ދިރިއުޅުމުގެ ޚަރަދު އާއްމުންގެ އަތްނުފޯރާފަށަށް ގެންދިޔުން؛

23. ރާއްޖޭގެ ޚަޒާނާ ހުސްކޮށްލައި، ދިވެހީން އެތަށް ޖީލަކަށް ދަރުވާލުން؛

24. ރާއްޖޭގެ ޤުދުރަތީ ވަސީލަތް ކަމަށްވާ ފަޅުރައްތައް ނުއަގުގައި ވިއްކައި ހުސްކޮށްލުން؛

25. އަތޮޅުތެރޭގެ ރަށްރަށް ތަރައްޤީ ނުކޮށް، މާލެއަށް އެންމެން ހިޖުރަ ކުރަން މަޖުބޫރުކުރުން؛

26. ރައްޔިތުންނަށް ހިޔާވަހިކަން ހޯދައި ނުދެވުން؛

27. ރަށްގިރުމާއި، ފެންތަޣައްޔަރުވުން ފަދަ މައްސަލަތަކަށް ހައްލެއް ހޯދުމުގެ ބަދަލުގައި އިތުރަށް ގޯސް ކުރުން؛

28. ސަރުކާރުގެ ހިންގުމުގެ ނިޒާމު ހަލާކުކޮށް އެއީ ކަމެއްނުކުރެވޭ މުއައްސަސާއަކަށް ހެދުން؛

29. އިސްލާހީ މަސައްކަތަށް ހުރަސް އަޅައި، ފާއިސާއާއި ނުފޫޒު ބޭނުން ކޮށްގެން ކުރިޔަށް އޮތް އިންތިޚާބުގައި އަތްގަދަކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރުން؛

30. ރައްޔިތުން ބިކަ ހާލުގައި އުޅޭއިރު، ބޮޑު ގަނޑުވަރެއްގައި ދުވާލަކު 4 ލައްކަ ރުފިޔާ ޚަރަދު ކޮށްލަ ކޮށްލާ އިނުން.

 

ޙާލުގެ ދުލުން – ގއ. ވިލިނގިލި

ގއ. ވިލިނގިއްޔަކީ ޒަމާނުއްސުރެ މަސްވެރި ބަޔަކު ދިރިއުޅޭ ތަނެކެވެ. ސަރުކާރުގެ މާބޮޑު އަޅާލުމެއްނެތި އެބައިމީހުންގެ އަމިއްލަ މަސައްކަތުން ދިރިއުޅޭ ހީވާގި ބަޔަކު އުޅޭ ރަށެކެވެ. ސަރުކާރުން ވިލިނގިލީގައި ކުރެވިފައިވާ ނަމަ ކުރެވިފައިވާ ކަމެއް ކުރެވިފައިވަނީ ވިލިނގިލީ މީހުންގެ ގަދަކަމުން ކުރުވައިގެންނެވެ. އަދި މިއިން ކޮންމެ ކަމެއްގައި ރައްޔިތުންގެ ވަރަށް ބޮޑު ޙިއްޞާ އެއް ހިމެނިފައިވާނެއެވެ. މިސާލަކަށް ކަރަންޓްގެ ޚިދުމަތް ހޯދައިގަތީ ގަދަކަމުން ނެވެ. މަގުމަތީ ކޯރު ކޮނުމާއި، ސަޕްލައި ވަޅުލީ ރައްޔިތުންނެވެ. ޢީމާރާތް ކުރުމަށް ބޭނުންވި ހުރިހާ އަކިރި އަކާއި ދޮންވެލި ނަގައި ޖަމާކުރީ ރައްޔިތުންނެވެ. ތަޢްލީމީ މަރްކަޒު އެޅީ ރައްޔިތުންގެ މިންނެތް މަސައްކަތާއި ބައިވެރިވުން މަތީ ދަރަޖަ އަކަށް ހިމަނައިގެންނެވެ. ޒުވާނުންގެ މަރްކަޒުވެސް ބިންސާފުކުރުންފަދަ ބޮޑު މަސައްކަތުގެ ބައެއްގައި ޙިއްޞާ ވެފައި ވާނެއެވެ. ރަށުގެ ބަނދަރު ހެދީ ރައްޔިތުންގެ އަމިއްލަ ޚަރަދު ގައެވެ. މިސްކިތް ޢިމާރާތް ކުރުމުގައި ރައްޔިތުންގެ ފައިސާ އާއި މަސައްކަތް ހިމެނިފައިވާނެއެވެ. މިހެންގޮސް މިބާވަތުގެ ކޮންމެ ކަމެއްގައިވެސް ވިލިނގިލީގެ ރައްޔިތުން ދައްކާފައިވަނީ، ރީތި މިސާލެކެވެ. ކޫއްޑޫއަކީވެސް ރައްޔިތުންގެ ބަޔަކު އިސްވެ ވެފައިވާ ނުވަތަ އޭރުގެ ރައްކުރިއަރުވާ ކޮމިޓީންވެފައިވާ ޤުރުބާނީ އެއްގެ ނަތީޖާއެވެ. އިންޖީނުގެއާއި އެތާބެހެއްޓިފައިވާ ޖެނެރޭޓަރ ތަކަކީވެސް ބަޔަކު ޖަލަށް ގޮސްގެން ހޯދި އެއްޗެކެވެ.

މިބާވަތުން ވިލިނގިލީ ރައްޔިތުންގެ ކިޔަމަންތެރިކަމާއިބައިވެރިވުން ހުންނާތީ ސަރުކާރުން ވަރަށް ބޮޑު ނާޖާއިޒު ފައިދާ ނަގާތަން ފެނެއެވެ. ދެނެވަޑައިގަންނަވަމުތޯއެވެ. ޅ.ފެލިވަރުގައި ހުންނަ މިފްކޯ ކޭނިންގ ފެކްޓަރީ ހިންގުމަށް ދުވާލަކު އެވެރެޖް ކޮށް 60 ޓަނުގެ މަސް ކޫއްޑޫ ފިޝަރީޒް ކޮމްޕްލެކްސް އިން ފެލިވަރަށް ގެންދަންޖެހެއެވެ. މިހެންވެ މިފްކޯގެ ވިސްނުމަކަށް ވެފައި އޮތީ ކޫއްޑޫގައި ކޭނަރީ އެއް ހަދައި ފެލިވަރު ބަންދު ކޮންމެވެސް އެހެން ފަރާޓަކަށް ދޫކޮށްލުމެވެ. މިހެންވެ ކޫއްޑޫގެ ޕްލޭނެއް ހަދައި ބަދަރު ބޮޑުކުރުމާއި ކޯލްޑްސްޓޯރޭޖް ބޮޑު ކުރުމާއި ހަމައަށް ގެންދެވި ކޯލްޑްސްޓޯރޭޖް ހަދާ ސާމާނު ކޫއްޑޫ އަށް ގެންގޮސް އަދި ބަޔަކާ ކޮންޓްރެކްޓް ޙަވާލުކުރުމަށްފަހު އެތަކެތި ގެންދިޔައީ އައްޑު އަތޮޅަށެވެ. މިހާރު ވަނީ ކޫއްޑޫ މަސައްކަތް ކުރިއަށް ނުގެންދާ ގޮތަށް ނިންމާފައެވެ. މިއީ ގއ. ރައްޔިތުންނަށް ޢާއްމުކޮށް އަދި ވިލިނގިލީގެ ރައްޔިތުންނަށް ޚާއްޞަކޮށް ލިބުނު އަގުނުކުރެވޭފަދަ ދިގު ދެމިހެންވާ ގެއްލުމެކެވެ. މިކަން މިގޮތަށް ސަރުކާރުން ކޮށްފައިވަނީ ވިލިނގިލީގެ ރައްޔިތުން ކިޔަމަންތެރިކަމާއެކު މަޑުން ތިބޭތީ އައްޑު އަތޮޅުގެ ރައްޔިތުން ސަރުކާރަށް އިދިކޮޅަށް ހިންގާ ޙަރަކާތްތައް ހުއްޓުވުމުގެ ނިޔަތުގައެވެ.

ދެންއޮތީ ސުނާމީގައި ވިލިނގިލީ ގެ ރައްޔިތުންނަށް ލިބުނު ގެއްލުމެވެ. ވިލިނގިލީގެ ރައްޔިތުން އެތައްޒަމާނެއްގެ ކުރިން ހައްދާފައިވާ އެތައްސަތޭކަ އަނބުގަހަކާ އެހެނިހެން މޭވާ ގަސް މަރުވެދިޔައީއެވެ. ސަރުކާރުން ވައްތަރެއްގެ ބޭރު ގަސްކޮޅެއް ފޮނުވިއެވެ. ނަމަވެސް ވިލިނގިލި މޭވާ ގަހުން ފެހި ކުރުމަށް ނާސަރީ އަކާއި ފަންނީ މީހުން ދުވަސްކޮޅަކު ވިލިނގިލީގައި ތިބުމަށް ބޭނުންވާނެއެވެ. ވިލިނގިލީގެ ގިނަ ބަޔަކު މިކަމަށް އެދުނުވެސް މެއެވެ. ނަމަވެސް ސަރުކާރުން ދީފައިވަނީ ބީރު ކަންފަތެކެވެ. ވެއްޓުނު 75 ގެ އަދިވެސް އެހެރީ އެޅޭނޭ ގޮތެއް ނުވެފައެވެ. ސުނާމީގެ ފަހުން 4 ވަނަ ރޯދަމަސް އައި އިރުވެސް ގިނަ ބަޔަކު އަދިވެސް އެތިބީ ދަގަޑު ގުދަންތަކެއްފަދަ ވަގުތީ ހިޔަލުގައެވެ.

ސުނާމީ އާއި ގުޅިގެން ވިލިނގިލީގެ ފެނަވަނީ ތަޣައްޔަރުވެފައެވެ. ކުޑަކުޑަ ޕްލާންޓެއް ޖެތީ މަތީ ބަހައްޓައިގެން އުޅެފައި ތަޅައި ނީލަން ކިޔައި ބައެއް ތަކެތި އުކާލައިފިއެވެ. އެޕްލާންޓުން ހެދި ފެނެއް ބޭނުން ކުރި މީހަކު ވިލިނގިލީ ނުހުންނާނެއެވެ. މިހާރު އޭގެ ފަހުން އެއަށްވުރެ ކުޑަތަންކޮޅެއް ބޮޑު ޕްލާންޓް ގެއެއް ހަދާފައި ޕްލާންޓެއް ވައްދައިފިއެވެ. ނަމަވެސް ރައްޔިތުންނަށް އޭގެއިން ފެންފޮދެއް ލިބޭނޭ ކަމުގެ މާކަ ބޮޑު އުއްމީދެއްނެތެވެ.

ފާޚާނާ ހޮޅީތަކެއް ސުނާމީގެ ކުރިން އަދި މިހާރުވެސް އަމިއްލަ މީހުން އެބަގެންގުޅެއެވެ. ނަމަވެސް ސުނާމީގައި މިހޮޅިތަކަށްވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް ގެއްލުން ލިބިފައެވެ. އަދި ބިން ހިއްކުމުގެ ތެރޭގައި ރަށުގެ އިރުމަތީފަރާތު ހޮޅިތައް މޫދާ ގުޅާފައިވާ ބައިވަނީ ހިއްކި މީހުން ސެޕްޓިކްޓެންކަށް ގުޅާފައެވެ. ކޮންމެވެސް ބޭރު ސަރުކާރަކުން ވިލިނގިލިގައި ފާޚާނާ ހޮޅި އަޅާވާހަކަ ދެކެވޭތީ އަޑު އެހީމެވެ. ނަމަވެސް އަޅުގަނޑަށް އެނގޭ ކަމަކީ، އޭގެ ޢަމަލީ މަސައްކަތެއް ލޮލަށް ނުފެނި ހަތަރު އަހަރު ފާއިތުވެދާކަމެވެ.

ވިލިނގިލީ ރައްޔިތުންގެ ނަމުގައި ލޯނުނަގައިގެންނާއި، ވިލިނގިލީ ރައްޔިތުން ދައްކައިގެން ބޭރުން އެހީފައިސާ ހޯދީ ވިލިނގިލީ ބިން ހިއްކުމަށެވެ. ނަމަވެސް މިފައިސާގެ ބޮޑުބައެއް ނުވަތަ މިޕްރޮޖެކްޓްގެ ހިލޭ ކޮމްޕޯނެންޓްގެ ބައި ގިން ޢަދަދެއްގެ ވެލި އެޅީ ދާންދޫ އަށެވެ. ދާންދޫވެސް ހިއްކަންޖެހޭނެއެވެ. ނަމަވެސް އެރަށަށްވެސް ނަމަކަށް ކަމެއް ކޮށްފައި ސަރުކާރުން ވިލިނގިލީ ރައްޔިތުންނަށް ޚިޔާނަތްތެރިވީ އަނެއްކާވެސް ވިލިނގިލީ ރައްޔިތުން މަޑުންތިބުމުގެ ނާޖާއިޒު ފައިދާ ނަގައިގެންނެވެ.

ވިލިނގިލީ ހިއްކި ބަޔާއި ގުޅިގެން ހަދާ ރިވެޓްމެންޓްގައި ޖަހަނީ ބޮޑު ހިލައަށްވުރެ ގިނައިން ކުޑަ ހިލައެވެ. އެސަރަޙައްދުގެ ރާޅުގެ ބާރުމިނާއި ޕްރެޝަރ އަށް ވުރެ ލުއި ހިލައެވެ. ނަތީޖާ އަކީ ރާޅާއެކު ފުޅމަދުކޮޅޭއްހެން ހިލަ އޮޔާދިއުމެވެ. މިއީސަރުކާރުން ވިލިނގިލީގެ  ރައްޔިތުންނަށް ހަދާ މަކަރާއި ވަމުންދާ ޚިޔާނާތެވެ. ސޭފްއައިލެންޑް ބޭރުދުނި އޮންނަނީ އުސްކޮށޭވެސް ކިއެވެ. އެކަމަކު މިފެންނަނީ ހަމަ އެއްލެވެލް އަކަށް ހަދާ ތަނެވެ. އަނެއްކާ މިދެންނެވި ހިލަތައް އެއްގަމަށް އަރާ ނިމޭތަންވެސް އެއޮތީ އެހިލައެއް އެހިލަޔަކާ ދޫކޮށްލާފައެވެ. ހިފެހެއްޓޭނޭ އެއްވެސް ގޮތެއް ގާފޮޅެއް ކޮންކްރީޓް ކޮޅެއް ހާތަންވެސް ނެތެވެ.

މަގުތައް ހަލާކުވެ ހިނގާބިގާވެ އުޅެވޭ ވަރެއް ނުވެއެވެ. އަދި ދުއަވާ އެއްޗެއްގައި ތަނަކަށް ދެވޭ ވަރެއްވެސް ނުވެއެވެ. ސްކޫލަށް ކުދީން ގެންދިއުމާއި ހޮސްޕިޓަލަށް ބަލިމީހުން ދިއުންވެފައިވަނީ ބޮޑު އާފާތަކަށެވެ. 2007 ވަނަ އަހަރު ނިމޭއިރު ވިލިނގިލީގައި މަގު ހަދާ ޔުނިޓެއް ޤާއިމް ކުރާނޭ ކަމުގެ އަޑު ރަސްމީ ކޮށްނާއި ނުރަސްމީ ކޮށްވެސް އިވުނެވެ. އަދި އެކަމަށްބޭނުނަވާ ވެހިކަލްތައް މާލެއަށް ގެނެވުނުވެސް މެއެވެ. ނަމަވެސް އަނެއްކާވެސް ވިލިނގީ ރައްޔިތުންނަކީ މާރަނގަޅު ބަޔަކަށްވެގެން މަތަ ނުވެގެން އުޅުނު އެހެން ރަށަކަށް އެތަކެތި ގެންގޮސް އެރަށުގައި ޔުނިޓް ޤާއިމް ކުރީއެވެ. މިހިރީ ސަރުކާރުން ވިލިނގިއްޔަށް ހެޔޮ އެދޭ މިންވަރެވެ.

ތަންކޮޅެއް ކުރިން ވިލިނގިލީގައި ލޭންޑްލައިން ފޯނުލައިދޭން އަންނަވާހަކަ އިވުނެވެ. ނަމަވެސް ސަރުކާރުގެ އެދެވޭ ޕްލޭނެއް ނެތުމުގެ ސަބަބުބް ދިރާގުން އެކަން ހުއްޓާލީއެވެ. ތިނަދޫ މީހުންނާ އައްޑޫ އަތޮޅުގެ މީހުންނާއި އަދި ބައެއް އެހެން ރަށްރަށުގެ މީހުންވެސް ލޭންޑްލައިން ބޭނުންކޮށް އަގުހެޔޮކޮށް އެއްގެއިން އަނެއް ގެޔަކަށް ފޯނުކޮށް އިންޓަރނެޓް ބޭނުންކޮށް ހަދާއިރު މިކަމުގައިވެސް ސަރުކާރުން ވިލިނގިލީގެ ރައްޔިތުންނަށް ވެފައިވަނީ ޚިޔާނާތެވެ. އަޅުގަނޑުމެންނަށް ޖައްސާފައި މިއޮތީ ޖެހިގެން ހުންނަ ގެއަށްވެސް މޯބައިލުން ސެޓެލައިޓް މެދުވެރިކޮށް ގުޅާށެވެ.

ވިލިނގިލީގެ ރައްޔިތުންގެ ޢިމާރާތްތައް ސަރުކާރުންވަނީ ވަރަށް ގިނަ ދުވަހު ކުއްޔަކާ ނުލާ ބޭނުން ކޮށްފައެވެ. އަދި އެއްވެސް ބަދަލެއް ނުދީ ތަޅާވީރާނާ ކޮށްފައެވެ. އަދި މިތަންތަން ހުރި ބިންތައް ރައްޔިތުން ކިބައިނއ އަހާވެސް ނުލާ ބޭނުން ކޮށްފައެވެ. ގއ. އަތޮޅު އޮފީހާޢި ވިލިނގިލީ އޮފީސް ޢިމާރަތް ކޮށްފައިވަނީ ރައްޔިތުންގެ ޢިމާރާތްތަކެއް ތަޅާލައި އެއްވެސް ބަދަލެއްވެސް ރައްޔިތުންނަށް ނުދީއެވެ. އަތޮޅުގެ ޢިމާރާތް ކޮށްފައިވަނީ ވިލިނގިލީ ރައްޔިތުން އަމިއްލަ އަތުން ހިއްކާފައިވާ ބިމެއްގައެވެ. ސްކޫލް ޢިމާރާތް ކުރި އިރު ވަނީ ރައްޔިތުންގެ ބޯޅަދަނޑުގެ ބޮޑު ބައެއް ނަގާފައެވެ. މިހިރީ ގެއްލިފައިވާ ރައްޔިތުންގެ ބޮޑެތި ޙައްޤުތަކުގެ ތެރެއިން ބައެއް ކަންކަމެވެ.

ވިލިނގިލީ ގެ ރައްޔިތުނަން މިފަހަކަށް އައިސް ލިބުނު އެންމެ ބޮޑު ހިތްހަމަޖެހުމަކީ ގއ. ގެ އެއަރޕޯރޓް ވިލިނގިލީގެ އުތުރުން އެފަޅުތެރޭގައި އަޅާނޭ ކަމުގައި ސަރުކާރުން ހަމަޖެއްސުމެވެ. އެކަމަކު އަދި އެއީ ހައެއްކަ ފޫޓްގެ ފުންމިން ހުރި ފަޅެކެވެ. ބިން ހިއްކާ އެއަރޕޯރޓެއް ހަދައި ހިންގަންޖެހެނީ ކޮންމެވެސް އަމިއްލަ ފަރާތަކުންނޯއެވެ. އެއީ ސަރުކާރުން ހިންގާ ނުވަތަ މޯލްޑިވްސް އެއަރޕޯރޓްސް ކޮމްޕެނީ އިން ހިންގާ ތަނެއް ނޫނެވެ. ކޮންމެއަކަސް އެ އެއަރޕޯރޓުން ލިބޭ އާމްދަނީ އަކާއި ނުވަތަ އެއަރޕޯރޓް ހެދުމަށް ހިނގާ ޚަރަދުން އެހެން ކަމެއް ކޮށްގެން ލިބޭނޭ ފައިދާ އަޅާކިޔާފައި އިންވެސްޓަރުން ނިންމާނީ ކޮންތަކަކަށް ކަމާމެދު ލަފާ ކޮށްލެވިދާނެއެވެ. ކޮންމެއަކަސް މިއީ ކަރުދާހުގައި ލިޔެވިފައިވާ ޚިޔާލީވާހަކަ އެކެވެ.

ފަހަކަށް އައިސް މައުމޫނު ދައްކާ ވާހަކަ އަކަށް ވެފައި މިވަނީ އޭނާ އަކީ ވިލިނގިލީ މީހެއް ކަމުގެ ވާހަކަ އެވެ. އެއީ މައުމޫނުގެ މާމަ އަކީ ވިލިނގިލީގެ މީހަކަށްވާތީއެވެ. އެއީ ޙަޤީޤަތެއް ނަމަވެސް މައުމޫނަށް އެކަން އެނގުނީ މިއަދު ހެއްޔެވެ. ތިމާގެ މީހުން ފެނުނީ މިއަދު ހެއްޔެވެ. މަންމަ ރަށްވެގެން ވަކި އެހެން ރަށްކަށް ކޮށްނުދޭ ވިލިނގިލީގައި ކޮށްފައި ހުރީ ކޮންކަމެއްތޯއެވެ. ގެއެއް އަޅާފައި ހުރީ ތޯއެވެ. ހޮސްޕިޓަލެއް އަޅައިދެއްވާފައި ވަނީތޯއެވެ. މަގު ހަދާފައި ވަނީ ތޯއެވެ. މަންމަގެ ހަނދާނުގައި މިސްކިތެއް އަޅައިދެއްވިންތޯއެވެ. ސްކޫލެއް އަޅައި ދެއްވިން ތޯއެވެ. އެހެން ބަޔަކު ގެނެސް ވަޒަންވެރި ކުރުވާ ފައި ވަނީތޯއެވެ. މަތީގައި އެވަނީ މައުމޫނު މައުމޫނުގެ ރަށަށްވެގެން ހަދާފައިވާ މަކަރާއި ޙީލަތެވެ.

މައުމޫނު އެވެ. މައުމޫނު ދެން އިތުރަށް މަކަރާޢި ދޮގުހަދާނޭ ކަމެއް ނެތެވެ. ތިރީސް އަހަރުގެ ތެރޭ މަންމަގެ ރަށަށް ނުކޮށްދެވުނު ކަމެއް ދެނެއް ކޮށް ނުދެވޭނެއެވެ.

ލިޔުނީ: ޢަބްދުލް މަޖީދު

އެބުނާ އާޤާނޫނު އަސާސީގެ ދަށުން ވެރިކަން އެކުރަނީ ބާޤާނޫނު އަސާސީގެ ދަށުން ހުވައިކޮށްގެންހުރިމީހެއް..... ދެނޯ؟

"މިއީ އާޤާނޫނު އަސާސީއެއް ވިއްޔާ މީގެ ދަށުން ހުވައިނުކޮށް ކިހިނެއް ވެރިކަން އެކުރަނީ؟" ހުސެން ފުޅުބެ އަހަރެންގެ ސުވާލަށް ޖަވާބު ދިނެވެ. ހުސެން ފުޅުބެއަކީ ނާސިރު ޒަމާނުގައި އެކިއެކި މައްސަލަތަކުގައި މީސްމީހުނަށް ސިޓީލިޔެދިނުމުގެ ތަޖުރިބާ ހާސިލުކޮށް ޤާނޫނީ މާހިރަކަށް ވެފައިހުރި މީހެކެވެ. އަދި މިހާރުވެސް ސިޔާސީ މައުލޫމާތު ހޯދައި، ވަށައިގެންހިނގާ ކަންތައްތަކަށް ލޯ ހުޅުވިފައިހުރިމީހެކެވެ. އަހަރެން އޭނާކައިރިޔަށް ދިޔައީ، މި އޮގަސްޓު މަހު 7 ގައި ތަސްދީގު ކުރީ އާޤާނޫނު އަސާސީ އެކޭކިޔައިގެން ގޮޅާބޯ މާގިނައިން އަނގަތަޅާތީ މިކަމުގައި ގޮޅާގެ ހީލަތެއް އޮންނާނެކަމަށް ހީވެގެން، ހުސެންފުޅުބެ ކައިރިން ކަމުގެ ހަޤީޤަތް އަހައިލާށެވެ.

"ކުރީގެ ޤާނޫނު އަސާސީ އުވިއްޖެއްޔާ، އޭގެ ދަށުން ކުރިހުވާ ވެސް އޮންނާނީ އުވިފައެއްނު،" ހުސެންފުޅުބެ އޮޅުން ފިލުވައިދިނެވެ. "ހުވައި އުވުނީމާ ގޮޅާބޯގެ ރައީސްކަމުގެ  ހައިސިއްޔަތުވެސް އެއުވުނީ. އޭނާއަކަށް ވެރިކަމެއް ދެން ނުކުރެވޭނެ."

"އޭނާއަކީ މިހާރު ވަގުތީ ރައީސެއްނު. ވަގުތީގޮތުން ހުރެވިދާނެއެއްނު ހުވައިނުކުރިޔަސް؟" މަޑިސީލައިން ދުފާއެއްޗެތި އަނގަޔަށް ލަމުން އަހަރެން އަހައިލީމެވެ. އަދި ހުސެންފުޅުބެއަށް ބިޑިޔެއް ދިއްކޮށްލީމެވެ. ދުވަހުގެ ފިނިން ސަލާމަތް ވުމަށްޓަކައި އޭނައަށް އެ ބިޑި ބޭނުންވާނެއެވެ.  އެއީ ހުޅަނގުގެ ވިއްސާރަދުވަހެކެވެ. މެދު ނުކެނޑި ފޮދުވާރޭ ވެހެއެވެ. ވިލާގަނޑުގެ ވައި ހުރަހެއްނެތި ހޮޅާށި ތެރެއަށް ވަދެއެވެ.

"ވަގުތީއަކަސް، އެހާ ޒިންމާދާރު މަޤާމެއް ހުވައިނުކޮށް ނުކުރެވޭނެ." ބިޑިރޯކުރަމުން ހުސެންފުޅުބެ ބުންޏެވެ. "އެހެން ވީމާ މިއީ އާ ޤާނޫނު އަސާސީއެއްކަމަށް ވަންޏާ ގޮޅާބޯ އެކުރަނީ ޣައިރު ޤާނޫނީ ވެރިކަމެއް. އޭނާގެ ވެރިކަމަކީ ޤާނޫނީ ވެރިކަމެއް ކަމަށް ދައުވާކުރަންޏާ، އޭނާ އެއްބަސް ވާން އެބަޖެހޭ އަދިވެސް އޮތީ ހަމަކުރީގެ ޤާނޫނު އަސާސީ ކަމަށް."

"ދެން ކީއްވެ، އޭނާ އެގޮތަށް އެއްބަސް ނުވަނީ؟" ހޮޅާށީގައި އެއް އަތްމަށްޗަށް ހަމަޖެހިލަމުން އަހައިލީމެވެ. އެގޮތަށް އޮށޯވެލީމާ، މަކުނުދޫ ބަނދަރާއި ފާލަމުގެ މަންޒަރު ރީއްޗަށް ފެނެއެވެ. ފާލަމުގެ ފުރާޅުގައި ދަވާދުން "ގޮޅާބޯ އިސްތިއުފާއޭ" ލިޔެފައި އޮތްތަން ފެނެއެވެ.  އަސްލުގައި މިއީ އިބުރަތުން ފުރިފައިވާ މަންޒަރެކެވެ. މަކުނުދޫއަކީ މީގެ 35 އަހަރުކުރިން ގޮޅާބޯ އަރުވާލާފައިހުރިރަށެވެ. އަދި އޭނާގެ ވެރިކަމުގައި އެރަށަށް އޭނާ އެބުނާ "ޚާއްސަ އިނާޔަތް" ވަރަށް ގިނައިން ދީފައިވާ ރަށެކެވެ. މި ހުރިހާ ކަމަކާއެކުވެސް މަކުނުދޫގެ ޒުވާނުން ގޮޅާބޯއަށް ދީފައި އެހުރި މެސެޖަކީ، ކިތަންމެ ރިޝްވަތެއް ދިނަސް އެމީހުން ނާޤާބިލު ވެރިޔަކު ބޭނުން ނުވާކަމެވެ.

"އަދިވެސް ވެރިކަމުގައި ހުންނަން ބޭނުން ވާތީ." ހުސެންފުޅުބެ ޖަވާބު ދިނެވެ. "އިސްލާހުކުރެވުނު ޤާނޫނު އަސާސީގައި އެބައޮތް، މިޤާނޫނު އަސާސީގެ ދަށުން 2 ފަހަރަށްވުރެން ގިނަ ފަހަރު ކުރިމައްޗެއް ނުލެވެނެއޭ.  އެހެންވެ އޭނާ އެއުޅޭނީ، މިއީ އާޤާނޫނޫ އަސާސީ އަކަށްހަދައި އޭގެ ދަށުން އލުން ދެފަހަރު ކުރިމަތިލާން."

"ގޮޅާބޯ މިއީ އާޤާނޫނު އަސާސީއެކޭ ކިޔާއިރު، ހުސެންފުޅުބެއަށް ކިހިނެއް ތިހާ ޔަޤީންވަނީ، މިއީ ހަމަކުރިންވެސް އޮތް ޤާނޫނު އަސާސީ ކަން؟" އަހަރެން އަހައިލީމެވެ.

"އެއީ ޤާނޫނު އަސާސީގައި ހިމަނާފަކައެއް ނެތް ޤާނޫނު އަސާސީ އުވާލެވޭނެ ގޮތެއް. އޭގަ އޮތީ ހަމައެކަނި ޤާނޫ އަސާސީ އިސްލާހުކުރެވޭނެގޮތް. އެހެންވެ ގޮޅާބޯ ޚާއްސަ މަޖުލިސް އެއްކުރީވެސް އިސްލާހުކުރަން. މިކަން މަޖުލިހުގެ ރެކޯޑުތަކުން ފެންނާނެ. އޭނާއަށް އެނޫން ކަމެއްކުރަން މަޖުލިސް އެއްކުރާކަށެއް ތިޔަ ބުނާ ބާ ޤާނޫނު އަސާސީ ތަނެއް ނުދޭ." ހުސެންފުޅުބެ ވަގުތުން ޖަވާބު ދިނެވެ.

"ތިހެން ތިކަން އޮތަސް ޚާއްސަ މަޖުލިހަށް ކުރީގެ ޤާނޫނު އަސާސީ އުވާލާފައި އާއެއްޗެއް ލިޔެވިދާނެއެއް ނު؟" އަހަރެން އަހައިލީމެވެ.

"އެހެން ލިޔުމުގެ އިޚުތިޔާރެއް ޚާސްސަ މަޖުލިހަށް ލިބިފަކައެއް ނެތް، މަޖުލިހުން މަސައްކަތްކުރަން ޖެހެނީ ހިނގަމުންދާ ޤާނޫނު އަސާސީގެ އިމުގެ ތެރޭގައި،" ހުސެންފުޅުބެ ބުންޏެވެ. "މިއީ ހަމައެކަނި ހުސެންފުޅުބެ ބުނާއެއްޗެއް ނުން. މަޖުލިހުގެ ތަޅަމުގައި، 'މަޖުލިހުން މަސައްކަތްކުރަން ޖެހެނީ ހިނގަމުންދާ ޤާނޫނު އަސާސީގެ އިމުގެ ތެރޭގައި' ކަމަށް، ތަކުރާރުކޮށް މަޖުލިހުގެ ކުރީގެ ރައީސް އައްބާސްއާއި، ނާއިބު ރައީސް ޝާހީނާއި، ރައީސް އައްޔަނުކޮށްފައި ތިބި މެމްބަރުން ބުނަމުން ގޮސްފައިވޭ. މަޖުލިހުގެ ރެކޯޑު މިހާރުވެސް ބަލާ. ނިޒާމީ ވޯޓު ނަގާނެގޮތުގެ ބަހުސްގައި، މިވާހަކަ އެތައްފަހަރަކު ތަކުރާރުކޮށްފައިވޭ، އަދި ރިޔާސަތުން އެގޮތަށް ނިންމާފައި އެބައޮތް. އެހެންވީމާ އެކަން އެއޮތީ ޤާނޫނީގޮތުން ސާބިތުވެފައި."

" ހުސެންފުޅުބެ ތިބުނާގޮތުން ވަރަށް ރީއްޗަށް އެބައެނގޭ މިއީ އާޤާނޫނު އަސާސީއަކަށް ނުވާނެކަން. އެކަމަކު ގޮޅާ އެބުނަނީ މިއީ އާއެއްޗެކޭ. ދެން ކީއްވެ އޭނާ އާހުވައެއް ނުކުރަނީ؟"

"ނޭގެއެއްނު ނުކުރާކަމެއްވެސް. ލަންކާގެ ކުރީގެ ރައީސާ ޗަންދުރިކާވެސް ސިއްރުން ހުވައެއް ކުރިއެއް ނު.  އެގޮތަށް މިބޭވެސް ސިއްރު ހުވައެއް ކޮށްފަ އޮވެދާނެއެއްނު. ބިޑިކާ ނައްޓުއާއި ޒަކަރުލާ ހަމީދު ކުރިމަތީގަވެސް ގަނޑުވަރުގައި ހުވާކޮށްފައި އޮވެދާނެއެއްނު." މިހެން ބުނަމުން ހުސެންފުޅުބެ ޕަކަޕަކަލާފައި ހީގަތެވެ.

"ގޮޅާބޯ ހަމަ އެއުޅެނީ މިހެން އޮޅުވާލައިގެން އިތުރު 10 އަހަރު ވެރިކަން ކުރަންތަ؟" އަހަރެން އަހައިލީމެވެ. "މިހާރު އުމުރުގައި ތަނެއްވެސް ނެތެއްނު."

"ރަނގަޅު ވާހަކައެއް. މަށަކަށްވެސް ހީއެއް ނުވޭ އޭނާ 10 އަހަރު ހުންނަން ރާވާހެނެއް. ރަށުތެރޭގައި އެބަ ވާހަކަ ދެކެވޭ، އޭނާ ހޮވިއްޖެއްޔާ 2 އަހަރެއްހާ ދުވަހު ހުރެފައި ތަސްމީނާ ހަވާލުކޮށްފައި ބޭރަށްދާން ޑީލެއް ހަދައިފިޔޭ. އެއިރުން ހުރިހާ ކުށަކުން މާފު ލިބިގެން އޭނާއަށް ބޭރަށްގޮސް އަރާމުގައި އުޅެވިދާނެއެއްނު."

"ތިކަންވެސް ވާނީ ހޮވުނިއްޔާނު. ސުޕުރީމު ކޯޓުން ފުރުސަތު ލިބޭނެ ހެނެއް ހީއެއް ނުވޭ. އަދި ލިބުނަސް ރައްޔިތުން ވޯޓު ލާނެހެނެއް ހީއެއް ނުވޭ." މިހެން ބުނަމުން ދުރުންފެންނަ ފާލަމުގެ ފުރާޅުގައިވާ އިސްތިއުފާގެ ލިޔުމަށް ބަލާލެވުނެވެ. މަކުނުދޫ ޒުވާނުންގެ ޝުއޫރަކީ އެއީ ކަމަށް ވަންޏާ، އެހެން ރަށްރަށުގެ ޝުއޫރުތައް ހުންނާނީ ކިހިނެއްބާއޭ ހިތަށް އެރިއެވެ.

"އާ، އެކަންވާނީ ހޮވުނިއްޔާ،" މިހެން ބުނަމުން ހޮޅާށިން ތެދުވެގެން އެއްގަމާ ވީކޮޅަށް ހުސެންފުޅުބެ ހިނގައިގަތެވެ. އެއިރު ވާރޭވެސް ތުނިކޮށްލައިފިއެވެ. 

 

ގައުމެއް ފަނާވެދަނީ އެގައުމެއްގައި ތިބޭ ރަނގަޅުމީހުން އަޅާނުލުމުން

އަޅުގަނޑުމެން ގެ މި ދިވެހި ގައުމު މިއަދު މިގޮވަމުން ދަނީ، ޒިންމާދާރު މީހުން ކުރިޔަށް ނުކުމެ، މި ގައުމު ހަލާކުގެ ތެރެއަށް އެއްލައިލިޔަ ނުދީ ސަލާމަތުގެ އައްސޭރިއަކަށް ގެންދިއުމަށް ކެރިގެން ނުކުތުމަށެވެ. ވިއްސި ވިހާލެވިފައިވާ މިރަށްތަކުގެ ރައްޔިތުން ގެ އަޑު އިވޭތޯއެވެ؟ އެމީހުންގެ ހިތުގެ އުދާސްތަކާއި، އެމީހުން ކަންބޮޑުވެފައިވާ މިންވަރު އެނގިވަޑައި ގަންނަވާތޯއެވެ؟ އަލަށް ހޯދި ހައްގުތައް ލިޔެފައިވާ އިސްލާޙުކުރި ގާނޫނު އަސާސީން އެ ރައްޔިތުންނަށް ކަނޑައެޅި ހައްގުތައް ހޯދުމަށް، އެމީހުން އެތިބީ ފެންބޮވައިގަންފައެވެ. އަނިޔާވެރިކަމާއި، އަލާނުލުމާއި، އަޅުވެތިކަމުން ސަލާމަތްވުމަށް ނުއެދޭނެ ދިވެއްސެއް މި ބިމުގައި މިހާރު އެބަހުރިތޯއެވެ؟

ދިވެހި ރާއްޖެއަކީ، ދެކުނު އޭޝިޔާގެ ހަލަބޮލި ސަރަހައްދުގައި އޮތް ކުޑަކުޑަ ޖަޒީރާ ގައުމެކެވެ. އެހެނަސް، ގުދްރަތީ ވަސީލަތްތައް ގިނަވެފައި ގުދްރަތީ ރީތިކަމުގެ ވިދަވިދާ އޮތް ޖަވާހިރެކެވެ. މި ގައުމުގެ އެއްފަރާތުގައި އެވަނީ ޒަމާނުއްސުރެ، ރާއްޖެއަށް ކަޅިއަޅާލަ އަޅާލަ އޮތް އިންޑިޔާއެވެ. މި ސަރަހައްދުގައި އޮތް އެންމެބޮޑު ބާރެވެ. އަދި އެމީހުން އަބަދުވެސް ބުނާގޮތުގައި އެންމެ ބޮޑު ޑިމޮކްރަސީއެވެ. އަނެއް ބިތުގައި އެއޮތީ ޗައިނާއެވެ. ކޮމިއުނިޒަމް ހިފަހައްޓަން އުޅުނު ކަމުގައިވިޔަސް ޗައިނާގެ ރައްޔިތުންނަކީ ޒަމާނީ ޓެކްނޮލޮޖީއާއި އިގްތިސޯދަށް ހޭލަމުން އަންނަ ދުނިޔޭގެ ދެވަނައަށް އޮތް އެންމެ ބޮޑު އިކޮނޮމީއެވެ. މީހުން އެންމެގިނަ ނަސްލެވެ. މިލިޓަރީގޮތުން ކުރިއަރަމުން އަންނަ ގައުމެކެވެ. މި ދެގައުމަކީވެސް ދުނިޔޭގެ ނިއުކްލިޔަރ ކްލަބުގެ ދެ މެމްބަރުންނެވެ.

އިންޑިޔާކަނޑުގެ ތެރޭގައި، މި ދެގައުމުގެ މެދުގައި، މިފަދަ ވަރުގަދަ މަގާމެއްގައި ދިވެހިރާއްޖެ އެތުރި ވާހިނދު، މިއަދަކީ ސިޔާސީގޮތުން ދިވެހީން ނިންމަން އޮތް އެންމެބޮޑު ނިންމުން ނިންމަންޖެހޭ ދުވަހެވެ. ކުރިޔަށް ދާނެ މަގެއް ކޮށާންޖެހޭ ދުވަހެވެ.

މިވަގުތަކީ، އަޅުވެތިކަމުގެ ކަސްތޮޅުތަކުން ވަކިވެ، ވޭތުވެދިޔަ 30 އަހަރުގެ އެކަހެރިކަމުން ނެއްޓި، ލާމެހިފައިވާ ދުނިޔޭގެ މެމްބަރަކަށް ވެވެން އޮތް ވަގުތެވެ. މިހާދުވަހު ދިވެހީންގެ ސިކުނޑިތައް ތަޅުލައިގެން ވެރިކަން ހިންގި، މަދު އެހެނަސް ނުފޫޒުގަދަ އާއިލާތަކެއްގެ ކިބައިން ސަލާމަތްވެ، ރައްޔިތުންގެ އަތްމައްޗަށް ވެރިކަމުގެ ބާރު ފުރޮޅާލަން އޮތް ދުވަހެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ކާބަފައިން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ދޫކޮށްދިޔަ ހުނަރުވެރިކަން އަލުން ޓެސްޓުކުރަން އޮތީ ހަމަ މިއަދެވެ. މިއަދަކީ ދިވެހީން ތަސައްރަފުފުދި، ޑިމޮކްރަސީ ގެ ހަރުދަނާ ނިޒާމު މި ސޮސައިޓީގައި މޫލައްވާ، އެބައިމީހުންގެ ހުނަރުވެރިކަމާއި އެބައިމީހުންގެ އުވިގެންދާ ރަށްފުށު ސަގާފަތް، އަލުން ދިރުވުމަށް ލިބޭ އެންމެފަހު ގެ ޗާންސެވެ. އެ ދަނޑިވަޅު މިހާރު މިއޮތީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ކުރިމަތީގައެވެ. ފުރުސަތު ނަންގަވާ ނުލެއްވުމަށް އާދޭހާއެކު ދަންނަވަމެވެ.

މިއަދަކީ އަޅުގަނޑުމެން ގެ ދޭދޭ ޒުވާބުތަކަށް ޖާގަދޭ ދުވަހެއްނޫނެވެ. މި ވަގުތަކީ، ހަމައެކަނި ތިމާ، ނުވަތަ ތިމާމީހާގެ ވިޔަފާރިއަށް ނުވަތަ މަސްލަހަތަށް ފަހިވާގޮތަށް ނިންމުންތައް ނިންމަން އޮތް ވަގުތެއް ނޫނެވެ. މި ވަގުތަކީ، ރަނގަޅު މީހުން ހަނުތިބޭންވީ ވަގުތެއްވެސް ނޫން ދޮގެއްތޯއެވެ؟ އޭގެ ބަދަލުގައި، ކެރިގެން ކޮޅަށް ތެދުވެ، ތިމަންނާއަކީ ދިވެއްސެކޭ އަދި މުސްލިމެކޭ ބުނެ، ގައުމަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ ނުރައްކާތަކުން ގައުމު ސަލާމަތްކުރުމަށް އުޅެގަތުން ކީއްތޯއެވެ؟ އެއްބަސްވަމެވެ. ބަދަލަކީ ބައެއްމީހުން ބިރުގަންނަ އެއްޗެކެވެ. އަދި އަމުދުން، ތަފާތު ފިކުރަކަށް ސިފަޖެއްސުމަކީ، ބައެއް ބޭފުޅުންނަށް ވަރަށް އުނދަގޫ ކަމެކެވެ. އެބޭފުޅުންގެ މިޒާޖާއި ދިރިއުޅުން މިހާތަނަށް ބައްޓަން ކުރައްވާފައިވާ ގޮތުން، ބަދަލަށް މަރުހަބާ ކިއުމަކީ، އެބޭފުޅުންގެ ތަޅުލެވިފައިވާ ސިކުނޑިތަކަށް ކުޅަދާނަ ވެގެންވާ ކަމެއްނޫނެވެ.

މިއަދަކީ، މިގައުމުގައި ތިބި ރަނގަޅު ހެޔޮވިސްނޭ އަދި ކެރޭ މީހުން ކުރިޔަށްޖެހި، މި ގައުމުގެ މުސްތަގްބަލައިގެން ސާބިތުކަމާއެކު ކުރިޔަށް ހިނގައިގަންނަންވީ ދުވަސްމެއެވެ. ދިވެހީން އެއްއަޑަކަށް އެ ގޮވަނީ އެފަދަ މީހުން ކުރިޔަށް ޖެހުމަށެވެ. ފިނޑި ނުވުމަށެވެ. އަނެއް ދިވެހިރާއްޖެ ސިފަކުރެވޭނީ އެ ފިނޑިކަމާއި ނުކުޅެދުމުން ނުކުމެ، އިރުގެ ދޯދިތަކުން ހަކަތަހޯދާ ވަށައިގެންވާ ދުނިޔެއަށް މަރުހަބާ ކިޔަން ކެރުމުންނެވެ. މިއަދަކީ އެކަން ކުރުމަށް އޮތް އެންމެ ފަހު ދަނޑިވަޅެވެ.

މާލޭ އިންޓަރނޭޝަނަލް އެއަރޕޯޓް އިޤްތިޞޯދީ ވަޅުގަޑަކަށް ވަށްޓާލައިފި ! 16 މިލިއަން ޑޮލަރުގެ އިންޖީނުގޭގެ ހާލަތު !

 ޚާއްސަ ކަރާޝިބު ރިޕޯޓް

---

ލިޔުނީ: މުހައްމަދު އާމިރު، 14 އޮގަސްޓް 2008

އާދެ! ކުޑަވެސް  ސައްކެއްނެތް މިފަހަރު އަޅުގަޑު އަލިއަޅުވާލާނީ މިފަހަކަށް އައިސް އެއަރޕޯޓުގައި ވަކި ބަޔަކު ހިނގި އެންމެ ބޮޑު ޚިޔާނާތާއި އޮޅުވާލުމުގެ ވާހަކައިގެ މައްޗަށެވެ.

މާލޭ ބައިނަލް އަޤްވާމީ ވައިގެ ބަނދަރަކީ ޒަމާނުއްސުރެ މިޤައުމުގެ މާލިއްޔަތައް އެތައްގޮތްގޮތުން ތަފާތު ދާއިރާތަކުން ގިނަގުނަ ލާބަޔާއި މަންފާ ހޯދައިދެމުން އަންނަ ތަނެކެވެ. ނަމަވެސް ހިތާމަޔަކީ ވަކިދުވަސްވަރެއްގައި ކުންފުންޏަކަށް ބަދަލުކޮށް، ގޮޅާބޯ ކުންފުނި ހަވާލުކުރި ވެރިއެއްގެ ނުފޫޒާއި، އާރާއި، ބާރުގެ ބޭނުންކޮށްގެން ކުންފުންޏައް އެކިއެކި ފައިދާތަކެއްކޮށްދިން ނަމަވެސް، އެވެރިމީހާ (ބޮޑުވަގު އިލްޔާސް) ގެ ކައިރިން ދަރިވަރުވި ބައިގަޑެއްގެ ސުންޕާކަމެވެ. ޚާއްސަކޮށް މިހާރު ކުންފުނީގައި ތިބި ގިނަ އިސްވެރިންތަކެއް ފާހަގަކޮށްލަމެވެ.

އެއިރު ބޮޑުވަގު އިލްޔާސްގެ މޮޓޯޔަކަށް ވެފައިވަނީ ކުންފުންޏައް ތަފާތު އެކިވައްތަރުގެ އަގުބޮޑުހެންހީވާކަހަލަ ސާމާނުތައް މިބައިގަޑާ ގުޅިގެން ބޮޑެތިހެންހީވާކަހަލަ ކަޓު ނެގޭގޮތައް އެތެރެކުރުމެވެ. މިކަންތައްގަޑުގެ ސަބަބުން ކުންފުނީގެ މިވެރީންގެ ގައިގާ އަށަގަތީ އެއްކަލަ ރާއްޖެއަށް މަޝްހޫރު "ބޮޑުކަޓް" ރިޝްވަތު ނެގުމުގެ ސިޔާސަތެވެ. ހިތާމަޔަކީ ވަކިވަރަކަށް ކަޓް ނެގުމަށްފަހު މި އާދަތައް މިވެރީންގެ ގައިން ފޮހެނުލެވުނީމައެވެ. ދެންކުރާނެކަމެއްނެތެވެ. އެބަލި މިހާރުދެން މިވެރީންނަށް އެތިބީ ޖެހޭނެވަރަށް ޖެހިފައެވެ. ހަމަ ހިލާ ސަލާމަތެއް ނުވާނެއެވެ.

މިފަހަރު ފޭސް -4 ގެ ދަށުން އެޅި އިންޖީނުގެޔަކީ މިހާތަނައް އެއަރޕޯޓު ކުންފުންޏައް ބަޔަކު ގަސްތުގައިވީ ޚިޔާނާތެއް  ކަމަށް އަލުގަޑުދެކެމެވެ. ސަބަބުތަކެއް ނެތިއެއް ނޫނެވެ. އެއީ ފުރަތަމަ ތިން އިންޖީނު ގެންނަންވެގެން ކުންފުނީގެ ބަޔަކު ރާއްޖެއިން ބޭރަށްގޮސް އެތިން އިންޖީނުބަލައި ޓެސްޓުކުރިޔޯލައެވެ. ޓެސްޓް ކުރިޔަސް ނުކުރިޔަސް އެނގޭނީ ހަމަ މޮޅު އިންޖިނޭރު ޗޮކު ހަސަނާއި މިބައިގަޑަށެވެ. މައްސަލައެއްނެތެވެ. މިކަންތައްކުރިކަމަށް ކުންފުނީގެ ރިކޯޑްތަކުން ފެންނާން އެބަހުއްޓެވެ.

'މާން' 3 އިންޖީނަށް ދިމާވި މައްސަލަތަކާއި މިކަމާއި ގުޅުން ހުރި ބައެއްކަންތައްތައް.

މި 3 އިންޖީނު ގެނެސްގެން ކަމިޝަން ކުރަން ވިއްކިފަރާތުން ފޮނުވިމީހާ ފުރަތަމަވެސް 3 އިންޖީނު ރޫޅާލީއެވެ. ފުރަތަމަ ކުރި މަސައްކަތުގެ ތެރޭގައި 3 ނަމްބަރު އިންޖީނުގެ ލުބްއޮއިލް ފަންޕް ނައްޓާ އާ ޕަންޕެއް އެޅުވުނެވެ. އަދި ލުބްއޮއިލް ކޫލަރ އިންޖީނު ހެދި ކުންފުންޏައް އޮޅިގެން ކުޑަ ކޫލަރެއް އެޅުވުނީޔޯ ކިޔާފައި އެވެސް ބަދަލު ކުރީއެވެ. ދެން ޓެސްޓްކޮށް ހަދާފަ އިންޖީނު ހިންގިތަނާ ކުރީކޮޅުން އާދަޔާ ޚިލާފަށް އަޑީތެޔޮ ފައިބާން ފެށިއެވެ. ދެން ނައްޓާފަ ބެލިއިރު ކަމަކުދާކަށް ނެތެވެ. މިއޮތީ 'ސީޑް'ގައި އާދަޔާ ޚިލާފު ބޮޑުލޯވަޅެއް ހެދިފައެވެ. އެއީ ކުންފުނިން އެޅުވިއިރު ކަށިގަޑު ވަދެފަޔޯލަ؟

ދެން މަގޭ ކުއްލިޔަކަށް ހަނދާނައް މިޔައީ އަހަރެމެން ކުޑަ އިރު އުލޭނެ ބައިސްކަލް ހަދާ މީހެއް 'އަބާގޭ ސައްތާރު' ކިޔާމީހެއް ދެއްތޯ؟ އެބޭފުޅާޔަށްވެސް މިވާގޮތަކީ އަޅުގަޑުމެން ބައިސްކަލްގެ ފުރޮޅު ފަޅައިގެން ދިޔައިމާ އަވަހަށް ބައިސްކަލުގެ ފުރޮޅު ނައްޓާފަ ހަން ބައްދާ ވައިޖަހާފަ މިފޮނުވާލަނީ، ދެން މިވާގޮތަކީ ތަންކޮޅަކަށް ދެވޭ އިރަށް ވައި އަނެއްފަހަރު ދަނީ، ދެން އަވަހަށް ބާރަށް ދުއްވާފަ އެހެންތަނަކަށްގޮސް މިބަލަނީ މިވާގޮތެއް، ބަލާއިރު މިހުންނަނީ އެއްކަލަ އެތައް މިލިޔަން ޑޮލަރެއް ދީގެން ގެނައި އިންޖީނުތަކަށްވާހެން އެޅުވުމުގައި ކަށިގަޑު ވަދެ ބޮޑެތިލޯވަޅު އެޅިފައެވެ. ސައްތާރުބެޔާއި މި އިންޖީނުތައް ހެދި މީހުންނާއި ހުރި ތަފާތަކީ ކޮބާތޯއެވެ.

ޕަވަރ ހައުސްގެ މުވައްޒިފުންނައް ވަގަށާއި އަދި ފާޅުގައި އެތައްކަމެއްކޮށް 3 އިންޖީނުވެސް މިބައި މީހުން މިތަނުގައި ބަހައްޓައިގެން ރޫޅާ ރާވާފަ ހިންގުމުގައި ނެގީ ގިނަވެގެން 1 މަސްދުވަހެވެ. އެކިފަހަރުމަތިން 7 އިންޖިނޭރުން ރާއްޖެއައިސް 3 އިންޖީނުގެ 36 ހެޑް ވަނީ މިހާރު ބަދަލުކޮށްފައެވެ. މިއިންކޮންމެ ހެޑެއްގެ އަގަކީ 5000 ( ފަސްހާސް ) ޕައުންޑެވެ. އަޅުގަޑުމެން ދަންނަގޮތުގައި އިންޖީނުގެ ހެޑަކީ މިގޮތައް ބަދަލުކުރަން ޖެހޭ އެއްޗިއްސެއްނޫނެވެ. މިހުރިހާ ކަމެއްކޮށްގެންވެސް އިންޖީނު ހިންގިތަނާ އަނެއްކާވެސް މިވަނީ 3 އިންޖީނު މައްސަލަޖެހި ހަލާކުވެފައެވެ. އަހަރެމެން ބާޒާރުން ގަންނަ 1 ކިލޯ ވޯޓުގެ އިންޖީނުވެސް ގަނެގެން ގެންނަގޮތައް 1 އަހަރުވަންދެން އެއްވެސް  މެއިންޓަނަންސެއްނުކޮށް ހިންގޭ އިރު އެތައް މިލިއަން ޑޮލަރެއް ޚަރަދުކޮށްގެން ގެނައި އިންޖީނުތަކަށް ހަމައެއްގޮތެއްވެސް ނުވިއެވެ. މިކަމުގައި ހުރިހާގެއްލުމަކާއި ދެރައެއް މިވީ ކޮންބަޔަކަށްތޯ އެބަ ސުވާލުކޮށްލަންޖެހެއެވެ. ހަގީގަތް ހާމަކުރާ ބޭފުޅަކުނަމަ ބުނާނީ އަޅުގަޑުމެންނަށާއި، އަންނަން އޮތްޖީލުތަކަށްވީ ވަރަށް ބޮޑު، ފޫބެއްދުމަށްދަތި ކަރަޕްޓުން ފުރިގެންވާ ޚިޔާނާތެއްގެ ގޮތުގައެވެ.

1 - ގެނައިތަނުން އިންޖީނުތަކުން ތެޔޮ ލީކުވުން.

2-  ލުބްއޮއިލް ޕަންޕް މައްސަލަޖެހުން.

3- ނުބައި ލުބްއޮއިލް ކޫލަރެއް ހަރުކޮށްފައި ހުރުން.

4- ސިލިންޑަރ ހެޑްތައް ފަޅައިގެން ދިޔުން.

5- ބައެއް ޓްރާންސްފޯމަރު ތަކުން ތެޔޮލީކުވުން.

6- ފޭސް-4 ގެ ދަށުން ގެނައި ސަބްސްޓޭޝަން ( ޓްރާންސްފޯމަރ ) ތަކުން އޭގެކެޕޭސިޓީއާއި އެއްވަރަށް ލޯޑް ނުނެގުން.

7- މުޅި އެއަރޕޯޓުގެ އެތައް މިތާގައި އިންޖީނުތައް ބަހައްޓާއިގެން އެއަރޕޯޓައް ކަރަންޓް ދިނުން.

8- މި 3 އިންޖީނައް އާއެއްޗަކަށް ދިމަނުވާ އެތައް މައްސަލަތަކެއް ދިމާވުން.

9- މި 3 އިންޖީނުގެ 'މާން' ޓްރޭނިން އެއްވެސް މުވައްޒިފަކަށް ނުދިނުން.

އާދެ! ކަން މިހެން ހުރުމާއި އެކު އަނެއްކާވެސް އެއްކަލަ ޕަވަރ ހައުސްގެ ޗޮކު ހަސަނައްވެސް ބައި އަޅާގޮތައް މިފަހަރުވެސް ކޮންމެވެސް ގޭސް ގަޑެއް އެނބުރުމަށް 4 އޯގަސްޓް 2008 ވަނަދުވަހުގެ ރޭ ސިންގަޕޫރައް އެއްކަލަ ކަރަޕްޓް ބައިގަޑު އަޑީގައި ތިބެގެން ފުރުވާލައިފިއެވެ. މިފަހަރު ބަލަން ދިޔަ ދެ އިންޖީނަކީ ކަމިންސް 2 މެގަ ވޮޓް ގެ ދެ އިންޖީނޭ ބުނެޔޯލައެވެ. އެކަމަކު މީގަ ހެއްވާ ކަމަކީ ހަސަނު މިބުނަނީ މުވައްޒިފުން ކައިރީގަ މިހާރު ކަމިންސް ކުންފުނިން މިވަރުގެ ބޮޑެތި އިންޖީނު ނުއުފައްދަޔޯލަ. އެކަމަކުވެސް މިގެންނަނީ އާއެއްޗިހި އުތަ؟

ކީއްތޯ ވާނީ އެންމެފަހަރަކުނަމަވެސް ސޭކުސިޔާމް ފޮނުވިއްޔާ. އެއްޗެއްގެ އަގުބަލާލާ ނޫނީ އެއްޗެއްގަނެލަން. ހަސަނަކީ މެކޭނިކަލް އިންޖިނޭރެއްނޫންވިއްޔާ. ސޭކު ޝިޔާމަކީވެސް މެކޭނިކަލް އިންޖިނޭރެއް ނޫން. ކޮބައިތޯ ދެ ބޭފުޅުންގެ ހުރިތަފާތަކީ؟ ހަމަ ގައިމުވެސް އަޅުގަޑު ދެކޭގޮތުގައި މަޤާމުގެ ތަފާތު ވަރަށް ބޮޑުތަން ފެނެއެވެ.

މިއެއަރޕޯޓަކީ އަޅުގަޑުމެން ދިވެހިރައްޔިތުންގެ ދާއޮހޮރުވައިގެން ބުރަ މަސައްކަތުން ބިނާކޮށްފައިވާތަނެކެވެ. މިއީ ހަމައެކަނި އެއަރޕޯޓް ހިންގަންތިބި ކަރަޕްޓް ވެރިންނާއި، މިޤައުމުގެ ވެރިކަމުގައި 30 އަހަރު ވަކިހިތްޕައިގެން ތިބި ބައިގަޑުގެ ތަނެއްނޫންކަން މިފުރުޞަތުގައި ހަނދާންކޮށްދެމެވެ.

މި ފުރުސަތުގައި އެއާޕޯޓުގެ ސީއީއީ އާމިރުވެސް މިހާރު ކަޓުނަގާ ގުރޫޕާ ގުޅި، އެމީހުން ހިމާޔަތް ކުރަމުން ދާތީ އެކަމާ ނުރުހުން ފާޅުކުރާ ވާހަކަވެސް ދަންނަވާލަން ޖެހެއެވެ. ގޮޅާބޯ ބުނާހެން މީ އަޅުގަޑު ވަރަށް ހިތާމަ ކުރާ ކަމެކެވެ. އާމިރުވެސް މިހާރު ބޭނުންވަނީ ހަމަ ކަޓުޖައްސާށެވެ. އެހެން ނޫންނަމަ ވަގުންތައް ހިމާޔަތް ކުރާކަށް ކަމަރެއް ނުބަނީހެވެ. 

ވީމާ އަޅުގަޑުމެން އެއަރޕޯޓު މުވައްޒިފުންގެ އާދޭހާއި އެކު މިއިލްތިމަސް ކުރަނީ ރައްޔިތުން މަޖިލީހުގެ އިއްޒަތްތެރި މެންބަރުންނާ، ރާއްޖޭގައި އުފައްދާފައިވާ ސިޔާސީ ޕާޓީތަކަށާއި، ނޫސްވެރީންނާއި އަދި އެންޓި ކަރަޕްޝާން ބޯޑައް މިކަންތައްތައް ބައްލަވައިދެއްވާ މިކަމުގައި ޝާމިލުވާ ހުރިހާ  ފަރާތްތަކެއް އިންސާފުގެ ކުރިމައްޗައް ހާޒިރުކޮށްދެވޭނެ މަގުފަހި ކޮށްދެއްވުމެވެ.

މާތް ﷲ އަޅުގަޑުމެންގެ މި މާލޭ ބައިނަލް އަޤްވާމީ ވައިގެ ބަނދަރައް އަދައްވުރެ ފެހި މާދަމާއެއް އެދެމުން ވަކިވެލީމެވެ.